Bạn biết không, phát hiện sớm ung thư đại trực tràng có rất nhiều lợi ích, phát hiện càng sớm thì tỉ lệ chữa khỏi càng cao và ngược lại.
Ung thư là loại bệnh nguy hiểm, chưa có một liệu thuốc đặc hiệu nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh. Đồng thời, ung thư còn có nhiều loại, mỗi loại ung thư lại có mức độ nguy hiểm khác nhau. Vì thế, mỗi chúng ta đều sợ hãi khi nghĩ đến bệnh này. Ung thư đại trực tràng cũng là một mối lo về sức khỏe trong những năm gần đây.
Các yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng
Muốn phòng tránh bệnh tốt nhất thì những yếu tố gây bệnh là điều chúng ta bắt buộc phải lưu ý, chúng sẽ hỗ trợ cho việc sử dụng phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng đạt hiệu quả tốt nhất.
Yếu tố nguy cơ có thể thay đổi
Đây là những yếu tố liên quan đến thói quen sinh hoạt mà người bệnh hoàn toàn có thể thay đổi:
- Không tập thể dục: tập thể dục là điều cần thiết để duy trì sức khỏe dẻo dai, tăng cường sức đề kháng. Một loạt các biến chứng bệnh sẽ xảy ra nếu con người lười vận động.
- Thừa cân hoặc béo phì: người mắc chứng bệnh này được cho là có nguy cơ phát triển và tử vong do ung thư đại trực tràng lớn hơn người bình thường. Điều này còn nguy hiểm hơn với nam giới
- Một số loại chế độ ăn kiêng: không phải chế độ ăn kiêng nào cũng tốt và phù hợp, có những chế độ như ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn là nguyên nhân của ung thư đại trực tràng.
- Nghiện rượu nặng, hút thuốc lá: những chất kích thích chưa bao giờ được khuyến cáo để có được sức khỏe tốt vì thế nghiện rượu, nghiện hút thuốc sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng bên cạnh những loại bệnh ung thư nguy hiểm khác
Đây đều là những thói quen mà người bệnh có thể loại bỏ nếu muốn có được sức khỏe tốt, sử dụng phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng tốt mà không kết hợp cùng thói quen tốt thì nguy cơ và bệnh tình vẫn không thể thuyên giảm.
Yếu tố nguy cơ không thể thay đổi
Nhưng cũng có những yếu tố mang tính vĩnh cửu mà không thể thay đổi, khiến bệnh diễn biến nặng và khó chữa trị hơn như:
- Lớn tuổi hơn: độ tuổi mắc bệnh phổ biến là sau 50 tuổi nhưng vẫn có những bạn trẻ mắc bệnh
- Có tiền sử mắc polyp đại trực tràng: điều này dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Tiền sử bệnh viêm ruột: bao gồm những bệnh như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn
- Do di truyền: tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng hoặc polyp tuyến sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn, nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường. Gần 1 trong 3 người bị ung thư đại trực tràng có các thành viên khác trong gia đình đã mắc bệnh này.
- Hội chứng Lynch: con số thống kê đã cho thấy trong khoảng 2% đến 4% người bệnh mắc ung thư đại trực tràng là do hội chứng này. Các bệnh ung thư khác liên quan đến hội chứng Lynch bao gồm ung thư buồng trứng, dạ dày, ruột non, tuyến tụy, thận, tuyến tiền liệt, vú, não, niệu quản và ống mật.
- Bên cạnh đó có những hội chứng di truyền hiếm gặp như: hội chứng Peutz-Jeghers (PJS), bệnh đa nang liên quan đến MYH (MAP):
- Bị tiểu đường type 2: sẽ trực tiếp làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh
Triệu chứng ung thư đại trực tràng
Có một số triệu chứng của bệnh mà bạn có thể quan tâm để biết khi nào cần dùng những phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng:
- Rối loạn tiêu hóa kéo dài: hơi thở hôi, hay ợ chua, ợ hơi, đau tức vùng bụng.
- Chán ăn, khó tiêu: đầy trướng bụng, ăn không ngon.
- Giảm cân bất thường: không phải do tập luyện, đột ngột giảm, điều này rất nguy hiểm.
- Các rối loạn liên quan bài tiết phân: người bệnh đau quặn, mót rặn, khó chịu khi đi ngoài đồng thời phân mỏng, hẹp so với bình thường
- Mệt mỏi và suy nhược: đây là dấu hiệu chung của những loại ung thư nhưng lại thường bị xem nhẹ.
Ngay khi có một trong những triệu chứng trên, người bệnh cần theo dõi thời gian diễn ra của nó, nếu một thời gian sau không có dấu hiệu thuyên giảm cần đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám chữa trị.
Xem thêm:
Cách phòng tránh ung thư đại trực tràng
Là một loại bệnh nguy hiểm nên không ai muốn mắc ung thư đại trực tràng, điều này đòi hỏi chúng ta quan tâm tới sức khỏe của mình cùng những biện pháp phòng tránh bệnh hiệu quả.
Khám sàng lọc ung thư đại trực tràng
Có một thông tin thú vị, bổ ích rằng kể từ lúc các tế bào bất thường đầu tiên xuất hiện phát triển thành polyp chúng sẽ mất từ 10 đến 15 năm để trở thành ung thư đại trực tràng. Và vì thế nếu được kiểm tra thường xuyên, các polyp được cắt bỏ đúng lúc sẽ ngăn chặn nguy cơ chúng trở thành ung thư.
Các bác sĩ khuyên rằng từ 45 tuổi trở lên chúng ta nên bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng. Bởi chúng ta sẽ phát hiện bệnh sớm, khi bệnh còn dễ điều trị, mức độ nguy hiểm cũng không nặng như thời điểm sau.
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được
Như đã nhắc ở phần 1 những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được do thói quen sinh hoạt, ăn uống. Chỉ cần một thay đổi nhỏ trong những thói quen ấy, không những nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng được giảm mà ta còn có được sức khỏe tốt hơn. Các phương pháp phòng tránh như giảm cân, tăng cường tập thể dục, có chế độ ăn phù hợp,…
Các phương pháp sàng lọc phát hiện sớm ung thư đại trực tràng
Phát hiện bệnh sớm chắc chắn có lợi nhiều hơn có hại, vì thế ngày càng nhiều người quan tâm đến những phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng để có được sức khỏe tốt nhất.
Phương pháp phát hiện cả polyp và ung thư đại trực tràng
Nếu bạn muốn phát hiện cả polyp cũng như ung thư đại trực tràng thì bạn có thể tham khảo một số phương pháp sau:
- Nội soi đại tràng sigma ống mềm: một kỹ thuật xâm nhập có khả năng đánh giá trực tiếp tổn thương và có thể can thiệp sinh thiết khối u, loại bỏ polyp nếu cần.
- Nội soi đại tràng: kỹ thuật giúp đánh giá toàn bộ đại tràng và trực tràng. Nếu phát hiện khối u bất thường thì phương pháp này có thể sinh thiết khối u, loại bỏ polyp.
- Chụp khung đại tràng cản quang: Nếu ảnh chụp xuất hiện hoặc nghi ngờ ung thư đại trực tràng thì phải sử dụng kỹ thuật soi đại tràng để chẩn đoán chính xác.
- Chụp cắt lớp vi tính đại tràng: là kỹ thuật không xâm nhập, dùng trong những trường hợp bệnh nhân không muốn hoặc không thể nội soi đại trực tràng ống mềm. Tuy nhiên không thể sinh thiết khối u hoặc cắt polyp.
4 phương pháp này được sử dụng phổ biến nhất và cũng hiệu quả nhất.
Phương pháp chỉ phát hiện ung thư đại trực tràng
Nếu bạn chỉ có nhu cầu muốn phát hiện ung thư đại trực tràng thì những phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng sẽ rất phù hợp:
- Xét nghiệm tìm máu tiềm ẩn trong phân hay còn có tên tiếng Anh là Fecal occult blood test: phương pháp này được phát minh do nguyên nhân gây nên ung thư đại trực tràng đại tràng: các polyp lớn và các khối u đại trực tràng sẽ cọ xát với phân, gây chảy máu vi thể, việc xét nghiệm sẽ rất chính xác. Ưu điểm của phương pháp này chính là chi phí thấp, đơn giản, không gây đau đớn, thuận tiện có thể tiến hành tại nhà,… Nhưng khuyết điểm chính là nếu xét nghiệm dương tính bắt buộc phải nội soi đại trực tràng để chẩn đoán chính xác nhất.
- Xét nghiệm hóa miễn dịch phân hay còn có tên gọi là Fecal immunochemical test: phát hiện hemoglobin protein là thành phần trong hồng cầu của người. Xét nghiệm này tương đối mới, chưa có độ phủ sóng cao vì thế tại Việt Nam xét nghiệm hóa miễn dịch phân còn xa lạ.
- Xét nghiệm ADN trong phân (stool DNA test): phát hiện các bất thường ADN do đột biến gen của các tế bào ung thư đại trực tràng. Đây cũng là một trong những loại xét nghiệm chưa được phổ biến tại Việt Nam.
Khuyến cáo của Hội Ung thư Mỹ về sàng lọc ung thư đại trực tràng
Về vấn đề sàng lọc ung thư đại trực tràng, Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ[1] có đưa ra một vài lời khuyên với mọi người như sau:
Đối với người có nguy cơ mắc bệnh trung bình và trên 50 tuổi
Nếu người bệnh đang ở độ tuổi trên 50 tuổi, tình trạng bệnh ở mức trung bình thì đây là những điều được khuyến cáo:
- Nội soi đại tràng sigma ống mềm 5 năm/lần.
- Nội soi đại tràng 10 năm/lần.
- Chụp cản quang kép dùng thuốc thụt barium 5 năm/lần.
- Chụp cắt lớp vi tính đại tràng 5 năm/lần.
- Xét nghiệm tìm máu tiềm ẩn trong phân hàng năm
- Xét nghiệm hóa miễn dịch phân hàng năm
- Xét nghiệm tìm DNA 3 năm/lần.
- Nếu kết quả các xét nghiệm này dương tính thì bắt buộc phải nội soi đại trực tràng ống mềm để kiểm tra.
Đối với người có nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng
Ở trường hợp này, người bệnh nên bắt đầu sàng lọc sớm trước 40 tuổi và tiến hành thường xuyên hơn.
Ung thư đại trực tràng không còn là căn bệnh xa lạ tại Việt Nam. Tại nước ta mỗi năm có khoảng 16.000 trường hợp mới mắc ung thư đại trực tràng, một con số rất lớn. Vì thế, quan tâm đến những phương pháp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng là một điều tất yếu. Sự chuẩn bị sớm, kịp thời sẽ đem đến cho chúng ta những kết quả tốt nhất. Điều này đặc biệt quan trọng với sức khỏe chúng ta.
Đừng quên theo dõi bản tin CHEK hàng ngày bạn nhé!.
