Bạn có biết ung thư đại trực tràng có mấy giai đoạn? Đặc điểm, triệu chứng và hướng điều trị từng giai đoạn là gì? Xem ngay bài viết sau từ CHEK Genomics để có cái nhìn tổng quan nhất nhé.
Ung thư đại trực tràng là gì?
Đây là loại ung thư có nguồn gốc từ đại tràng, tức là phần chính của ruột già hoặc trực tràng, tức là đoạn nối giữa đại tràng và hậu môn. Do sự tăng trưởng bất thường của đại tràng hoặc của trực tràng. Đây được cho là loại ung thư phổ biến thứ ba được chẩn đoán xuất hiện ở cả nam và nữ. Hầu hết các bệnh nhân
bị ung thư đại tràng đều xuất phát từ quá quá trình của sự tăng sinh niêm mạc đại trực tràng gọi là polyp. Ở một số loại polyp sau nhiều năm có thể tiến triển thành ung thư. Vì vậy mà khả năng tiến triển thành ung thư của người sẽ tùy thuộc vào từng loại polyp khác nhau. Polyp có hai loại là:
- Polyp tuyến hay u tuyến: loại polyp này có thể phát triển thành ung thư do u tuyến chính là tình trạng của tiền ung thư.
- Polyp tăng sản và polyp viêm: đây là loại polyp phổ biến hơn các loại polyp thông thường, nhưng đây không phải là polyp của tình trạng tiền ung thư.
Một trong những dạng của tiền ung thư khác mà bản thân polyp hoặc niêm mạc của đại trực tràng xuất hiện các tế bào bất thường nhưng không giống với các tế bào ung thư chính là chứng loạn sản.
Thành của đại trực tràng được cấu tạo từ nhiều lớp xếp tầng lên nhau. Ung thư đại trực tràng xuất phát từ lớp trong cùng niêm mạc của đại tràng và sau đó có thể tăng trưởng đến vài lớp hoặc có thể là tất cả các lớp khác của đại trực tràng.
Khi mà các tế bào ung thư đã xuất hiện trên thành của đại trực tràng thì chúng có thể sẽ di chuyển vào trong các mạch máu hoặc mạch bạch huyết của cơ thể. Các mạch này là các ống nhỏ có chức năng mang chất thải và các chất lỏng bài tiết ra bên ngoài của cơ thể.
Từ quá trình xâm nhập đó, các tế bào ung thư có thể bị di căn đến các hạch bạch huyết ở lân cận hoặc có thể di căn xa hơn đến các cơ quan khác trong cơ thể của người bệnh.
Mức độ lây lan của các tế bào ung thư trực tràng phụ thuộc trực tiếp vào mức độ xâm lấn theo chiều sâu vào thánh của đại trực tràng. Hoặc phụ thuộc vào mức độ gieo rắc ở ngoài đại trực tràng.
Triệu chứng ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là ung thư có nguy cơ gây tử vong cao thứ tư trên thế giới chỉ sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan. Nguyên nhân chủ yếu là do sự phát hiện quá muộn, khi các dấu hiệu đã quá rõ ràng thì cũng là lúc ung thư trực tràng đến giai đoạn di căn. Vì vậy mà rất khó khăn để các bác sĩ có thể điều trị khỏi cho các bệnh nhân ung thư đại trực tràng được.
Tuy vậy nếu được phát hiện sớm thì tỷ lệ chữa khỏi bệnh có thể lên tới 90%. Có rất nhiều người đã sống khỏe mạnh sau hơn 20 năm phát hiện bệnh nhờ nhận biết được các triệu chứng từ rất sớm.
Gặp các rối loạn tiêu hóa với thời gian kéo dài
Những bệnh nhân mắc phải loại bệnh này thường có biểu hiện ở mọi bộ phận liên quan đến đường tiêu hóa. Một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết căn bệnh này là: hơi thở nặng mùi, hôi, hay ợ hơi, ợ chua, đau tức ở vùng bụng trước hoặc đau tức ở vùng bụng sau.
Thường xuyên bị đau quặn ở bụng, đau râm ran vùng bụng. Đây là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa do bị nhiễm khuẩn. Tuy nhiên cũng có một vài trường hợp là báo hiệu sự tồn tại của các khối u ở dạ dày hoặc các khối u ở ruột.
Người bệnh cảm thấy chán ăn, ăn không ngon, khó tiêu và đầy trướng bụng trên vùng rốn. Đôi khi còn cảm thấy buồn nôn hoặc bị nôn. Nếu như tình trạng này vẫn tiếp tục bị kéo dài sẽ khiến cho cơ thể người bị mệt mỏi và sút cân nhanh.
Những bệnh nhân bị mắc ung thư đại trực tràng bị rối loạn tiêu hóa hay đi ngoài nhiều lần trong ngày rất giống với triệu chứng của bệnh lỵ. Những người mắc bệnh lỵ có thể điều trị bệnh bằng các dùng thuốc kháng sinh.
Loại thuốc này lại không có bất kỳ tác dụng nào đối với những người bị rối loạn tiêu hóa do ung thư đại trực tràng. Khi có các dấu hiệu đau quặn ở phần bụng, mót rặn và khó chịu khi đi ngoài thì rất có thể là các dấu hiệu của căn bệnh ung thư đại tràng.
Bị giảm cân bất thường
Những người không tập luyện hoặc không áp dụng bất cứ một chế độ ăn kiêng để giảm cân nào, mà cơ thể vẫn đột ngột bị sút cân thì hãy thật cẩn thận, đừng coi thường điều đó. Rất có thể đâu là dấu hiệu của bệnh ung thư, đặc biệt có thể là do ung thư đại tràng, dạ dày hoặc dấu hiệu của bệnh ung thư ở các bộ phận liên quan khác liên quan đến đường tiêu hóa.
Rối loạn liên quan đến bài tiết phân
Là cơ quan bài tiết phân quan trọng trong quá trình tiêu hóa nên ở giai đoạn sớm, đại tràng của người bệnh thường làm cho họ gặp các chứng rối loạn đại tiện, rối loạn bài tiết phân như tình trạng: táo bón, đi phân lỏng thất thường. Căn bệnh hiểm nghèo này thường làm cho người bệnh bị đau quặn, mót rặn và hết sức khó chịu khi mà đi đại tiện.
Khi đi đại tiện, người bệnh thường đau quặn, mót rặn, phân của họ bị nhầy mũi máu và nát, phân thải ra có hình lá lúa do phải đi qua các khối u trong đại trực tràng. Sau khi đã đi xong đại tiện, người bệnh vẫn muốn rặn tiếp do có cảm giác chưa đi hết phân sau mỗi lần đi cầu.
Phân của người bệnh bị mỏng và hẹp hơn so với mức thông thường
Một trong những dấu hiệu nhận biết bệnh chính là kích thước của chất thải. Kích thước của chất thải cũng là một công cụ giúp phát hiện những bất thường của quá trình tiêu hóa trong hệ tiêu hóa. Tình trạng mà phân mỏng có thể là do gặp phải một vài vật cản giống như các khối u làm cho phân bị chặn lại và thay đổi hình dạng.
Nếu như phân của bạn có kích thước chỉ mỏng như một chiếc bút chì hoặc là mỏng như hình lá lúa giống như phải đi qua các khối u thì bạn đừng chủ quan, phải hết sức cẩn thận. Hãy đến ngay các cơ sở y tế để khám và chẩn đoán bệnh xem có bị mắc ung thư đại trực tràng hay là không.
Trong phân có xuất hiện máu
Người bị mắc bệnh có thể đi đại tiện kèm theo máu đỏ tươi, máu nhỏ giọt và phủ lên phân của họ. Một số trường hợp khi đã di căn ở giai đoạn cuối, họ còn thấy hậu môn trực tràng sa hẳn xuống, sút cân làm toàn thân gầy guộc, số lần đi đại tiện ngày một tăng lên, khi thì bị táo bón, khi thì bị tiêu chảy.
Triệu chứng này là phổ biến nhất của căn bệnh này. Tuy nhiên không có nghĩa là mọi trường hợp đi đại tiện phân bị có máu đều có nguyên nhân từ bệnh ung thư trực tràng. Dấu hiệu này còn gặp ở các bệnh nhân bị trĩ, nứt hậu môn nữa.
Còn nói về căn bệnh ung thư đại trực tràng này thì các bệnh nhân thường xuất huyết dưới dạng máu lẫn với các chất nhầy khác. Nguyên nhân là do máu chảy ở niêm mạc vùng ung thư dẫn đến bị viêm và tiết ra dịch nhầy.
Cơ thể mệt mỏi và suy nhược
Triệu chứng phổ biến nhất của ung thư nhưng lại dễ dàng bị bỏ qua nhất chính là cảm thấy cơ thể bị mệt mỏi và suy nhược. Nguyên nhân làm cho người bị ung thư đại tràng cảm thấy mệt mỏi là do bị thiếu máu do bị mất máu nhiều trong phân.
Người mắc bệnh sẽ cảm thấy bị kiệt sức ngay cả khi đã được nghỉ ngơi đầy đủ. Đồng thời người bệnh bị suy nhược cơ thể một cách nhanh chóng mà không rõ nguyên nhân là vì sao.
Ngoài các triệu chứng đã được liệt kê ở phía trên thì người bị bệnh có thể sờ thấy cả những khối u nổi ở dưới phần da bụng, bị vàng da mà bụng càng ngày càng to ra thì có nghĩa căn bệnh đã di căn rồi.
Ung thư đại trực tràng có mấy giai đoạn?
Mời bạn xem Cách xác định giai đoạn ung thư
Các giai đoạn của ung thư đại tràng phân loại dựa trên hệ thống TNM – là hệ thống của Ủy ban liên hợp về ung thư Hoa Kỳ[1], tên tiếng anh là American Joint Committee on Cancer – AJCC. Các tiêu chí để phân loại ung thư bao gồm:
- Khối u (T): Xem xét xem kích thước của khối u ban đầu và liệu ung thư đã lan đến thành đại tràng hoặc là các khu vực lân cận chưa.
- Hạch bạch huyết lân cận (N): Xem xét các tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết lân cận đó hay chưa.
- Di căn (M): Xem xét xem các tế bào ung thư đã di căn từ đại tràng đến các bộ phận khác của cơ thể hay chưa: di căn đến phổi, gan hay chưa.
Căn cứ vào mức độ và tiêu chí nêu trên thì hệ thống TNM phân loại ung thư đại tràng thành 5 giai đoạn từ 0 – 4. Các giai đoạn được xác định như sau:
Giai đoạn 0
Là giai đoạn sớm nhất của căn bệnh ung thư đại tràng. Các tế bào ung thư ở giai đoạn này vẫn còn giữ ở lớp niêm mạc đại tràng. Trong giai đoạn này các tế bào ung thư chỉ phát triển trong các lớp của đại tràng. Được gọi là ung thư niêm mạc hoặc cận niêm mạc.
Mời bạn theo dõi Bài giảng của Bác sĩ Shaheenah Dawood: Khi nào và cách sử dụng sinh thiết lỏng (mẫu máu) trong giai đoạn đầu và giai đoạn di căn của bệnh Ung thư Đại trực tràng
Giai đoạn 1
Ung thư đại tràng giai đoạn q được xác định khi các tế bào ung thư đã phát triển từ lớp niêm mạc vào lớp tiếp theo là lớp dưới niêm mạc. Ở trong giai đoạn này thì các tế bào ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết được.
Giai đoạn 2
Trong giai đoạn 2, các tế bào ung thư đã bắt đầu phát triển vượt ra bên ngoài của lớp niêm mạc và lớp dưới niêm mạc của đại tràng. Ở giai đoạn 2, ung thư đại tràng lại được chia nhỏ ra thành các giai đoạn khác nhau là 2A, 2B và 2C.
- Giai đoạn 2A là giai đoạn các tế bào ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các mô lân cận nó. Tuy vậy chúng đã lan được đến các lớp bên ngoài của đại tràng rôi.
- Giai đoạn 2B là giai đoạn mà ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết nhưng đã được phát triển qua lớp ngoài của đại tràng. Phát triển lan đến phúc mạc tạng, tức lớp màng bao quanh các cơ quan ở trong ổ bụng.
- Giai đoạn 2C là giai đoạn mà ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết nhưng đã vượt khỏi các lớp ngoài của đại tràng và nó đã phát triển đến các cơ quan khác hoặc các cấu trúc ở lân cận.
Giai đoạn 3
Cũng giống như ở giai đoạn 2, ở giai đoạn 3 ung thư đại tràng cũng được chia thành các giai đoạn nhỏ bao gồm các giai đoạn lần lượt là 3A, 3B và 3C.
- Giai đoạn 3A là giai đoạn mà các tế bào ung thư đã phát triển đến hoặc đã xuyên qua các lớp cơ của đại tràng. Các tế bào ung thư lúc này được tìm thấy trong các hạch bạch huyết ở gần đó. Tuy nhiên chúng vẫn chưa thể lan đến được các cơ quan ở xa trong cơ thể được.
- Giai đoạn 3B là khi các tế bào ung thư đã phát triển qua lớp ngoài cùng của đại tràng. Chúng tiếp tục xâm lấn vào phúc mạc tạng hoặc các cấu trúc ở lân cận khác. Đồng thời lúc đó chúng còn được tìm thấy trong 1 đến 3 hạch bạch huyết lân cận. Các tế bào ung thư tuy chưa thể xuyên qua được các lớp ngoài của thành đại tràng nhưng chúng đã lan đến được 4 hạch bạch huyết hoặc có thể là nhiều hơn số đó.
- Giai đoạn 3C là giai đoạn các tế bào ung thư đã vượt ra ngoài của các lớp cơ của thành đại tràng và xuất hiện trong 4 hoặc xuất hiện nhiều hơn trong các hạch bạch huyết gần đó. Ở giai đoạn này các tế bào ung thư vẫn chưa thể lan đến được các cơ quan ở xa hơn trong cơ thể.
Giai đoạn 4
- Giai đoạn 4 là ung thư đại trực tràng giai đoạn cuối hay còn gọi là ung thư di căn. Tại giai đoạn 4, di căn được chia thành 2 giai đoạn nhỏ là 4A và 4B.
- Giai đoạn 4A là giai đoạn các tế bào ung thư đã lan đến một cơ quan ở xa trong cơ thể như gan hoặc phổi.
- Giai đoạn 4B là giai đoạn phát triển mạnh nhất của ung thư đại tràng. Lúc này ung thư đã lan đến 2 hoặc nhiều hơn thế các cơ quan xa ở trong cơ thể.
Ngoài cách phân loại theo từng giai đoạn thì ung thư đại tràng còn được phân loại theo độ mô học hay grade. Đô mô học phân loại dựa vào mức độ giống nhau giữa các tế bào ung thư và các tế bào khỏe mạnh. Qua đó có thể chia ung thư đại trực tràng thành 4 giai đoạn là từ 1- 4.
Tế bào ung thư có grade càng cao thì tế bào đó càng bất thường. Ung thư đại trực tràng có grade thấp thường sẽ có xu hướng phát triển chậm hơn và có tiên lượng tốt hơn so với có grade cao.
Cách chẩn đoán và điều trị bệnh
Các biện pháp chẩn đoán ung thư đại trực tràng
- Siêu âm ổ bụng: Bệnh nhân siêu âm để phát hiện được khối u trong đại tràng thường rất khó do đường tiêu hóa nhiều nơi sẽ làm cản trở tia siêu âm. Tuy vậy vẫn có thể thấy được các dấu hiệu gián tiếp như lồng ruột, tắc ruột hoặc thành đại tràng dày.
- Xét nghiệm máu trong phân: xét nghiệm tìm máu trong phân để phát hiện được sớm những tổn thường xuất hiện trong trực tràng.
- Xét nghiệm các marker ung thư như là CEA, CA 19.9 hay CA 125 có ở trong máu.
- Nội soi đại tràng kết hợp với sinh thiết: nhằm chẩn đoán xác định và nội soi đại tràng để phát hiện các bệnh lý tại trực tràng và đại tràng. Qua đó để xác định khối u trong đại tràng là khối u lành tính hay ác tính.
- Chụp CT scanner để phát hiện những di căn đến cơ quan khác.
- Chụp MRI để phát hiện có di căn hạch không.
Điều trị ung thư đại trực tràng
- Phẫu thuật: chính là phương pháp đầu tiên cũng như là phương pháp hiệu quả nhất trong điều trị ung thư trực tràng. Có thể phẫu thuật nội soi, phẫu thuật bằng robot hoặc mổ mở với các đường rạch lớn trên da. Phẫu thuật bảo tồn nhằm giữ cho cơ thể giữ được khả năng đóng mở hậu môn một cách bình thường.
- Hóa trị: là một phần quan trọng trong quá trình điều trị căn bệnh này. Các phương pháp đang được thử nghiệm lâm sàng, thử nghiệm thuốc hóa chất đến đem lại hiệu quả cao nhất.
- Liệu pháp điều trị đích: Các tết bào ung thư có thể thay đổi gen, khác với tế bào trực tràng bình thường nên dễ phát hiện. Một số thuốc điều trị nhắm đích đã được áp dụng để điều trị ung thư tiến triển.
- Sử dụng vắc xin phòng ung thư đại tràng: Nhằm tăng cường hệ thống miễn dịch từ đó tìm và chống lại các tế bào ung thư.
- Nội soi định kỳ: Từ 1-2 năm/lần để kiểm soát được các tình trạng của đường tiêu hóa đối với những người từ 40 tuổi. Nếu phát hiện ra polyp thì ngay lập tức sẽ tiến hành các xét nghiệm tiếp sau đó.
Ung thư đại trực tràng có chữa được không?
Ung thư đại trực tràng phổ biến nhưng hiếm gặp ở những người dưới 40 tuổi. Tính nguy hiểm của căn bệnh này phụ thuộc vào tình trạng bệnh được phát hiện ở giai đoạn nào. Phát hiện càng sớm thì tỉ lệ chữa khỏi thành công càng lớn.
Nếu phát hiện ở giai đoạn đầu thì tỉ lệ sống sau 5 năm có thể lên đến 90%. Còn nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì thì dưới 10% có thể sống được quá 5 năm.
Lời kết
CHEK Genomics hy vọng sau khi đọc bài viết trên, bạn đã hiểu rõ ung thư đại trực tràng có mấy giai đoạn, đặc điểm và cách điều trị phổ biến cho bệnh này. Hơn hết, hãy giữ cho mình một sức khỏe tốt và thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thể chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
