Ung thư đại trực tràng có di truyền không? Và sống được bao lâu? Đây là 02 vấn đề mà CHEK Genomics sẽ chia sẻ trong bài viết dưới đây. Mời quý độc giả cùng đón xem.
Tổng quan về căn bệnh ung thư đại trực tràng
Về tổng quan thì ung thư đại trực tràng là một bệnh lý thường gặp được xếp ở vị trí thứ 2 trong ung thư đường tiêu hóa. Căn bệnh này chỉ xếp sau ung thư dạ dày. Căn bệnh này tiến triển chậm và có thời gian di căn muộn hơn so với các loại ung thư phổ biến khác.
Nếu được phát hiện sớm và mổ sớm trước khi ung thư chưa đến lớp thanh mạc thì tỷ lệ sống của người bệnh trên 5 năm có thể lên tới 80-90%. Đây là loại bệnh ung thư gây tử vong đứng thứ tư trên thế giới. Vị trí rất cao chỉ sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan.
Các nguyên nhân gây mắc bệnh ung thư đại trực tràng
Do polyp đại trực tràng
Polyp đại trực tràng là nguyên nhân chính gây ra ung thư. Theo như Deineka thì có đến trên 50% các trường hợp ung thư đại trực tràng phát sinh trên cơ sở là của polyp đại trực tràng.
Khi mà số lượng polyp càng nhiều thì đồng nghĩa tỷ lệ ung thư hóa càng cao.
Shinya và Wolf đã phân tích 5786 mẫu và nhận thấy rằng nếu số lượng polyp là 1 thì tỷ lệ ung thư hóa sẽ là 31,3%. Bên cạnh đó số lượng polyp là 3 thì tỷ lệ ung thư hóa lên đến 45,6%.
A.I.Kozhevnikov đã thực hiện điều trị 958 trường hợp mắc polyp đại trực tràng và đưa ra nhận xét như sau:
Những trường hợp có một polyp thì tỷ lệ ác tính của họ là 1/35. Những trường hợp có nhiều polyp thì tỷ lệ ác tính sẽ tăng lên là ⅓. Chỉ sau từ 10 đến 15 năm thì polyp sẽ phát triển thành ung thư.
Do các bệnh đại trực tràng mãn tính
Ung thư có thể phát sinh dựa trên các tổn thương của các loại bệnh như lỵ, amip, lao, giang mai, thương hàn và các loại bệnh lý khác của đại trực tràng.
Những bệnh nhân đang mắc các bệnh viện loét đại trực tràng hay mắc bệnh Crohn thì nguy cơ ung thư đại trực tràng sẽ cao hơn so với những người bình thường.
Có khoảng 3 – 4% bệnh nhân mắc bệnh viêm loét trực tràng có biến chứng ung thư.
Do chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống có ít chất xơ, nhiều mỡ động vật cũng rất dễ dẫn đến bị ung thư đại trực tràng. Chế độ không lành mạnh này sẽ làm thay đổi vi khuẩn yếm khí ở trực tràng, Làm cho axit mật và cholesterol biến thành các chất gây ung thư.
Chế độ không lành mạnh ít chất xơ còn làm giảm khối lượng phân gây ra tình trạng táo bón. Các chất gây ung thư sẽ tiếp xúc với niêm mạc ruột lâu hơn và cô đặc hơn. Gây tác động trực tiếp lên biểu mô của đại tràng.
Do yếu tố di truyền
Bệnh polyp đại trực tràng gia đình có liên quan đến đột biến gen APC chiếm khoảng 1% các ung thư của đại trực tràng.
Phần lớn những người bị ung thư trực tràng không có tiền sử gia đình có người bị mắc ung thư đại tràng. Nhưng có đến ⅕ số người bị ung thư đại trực tràng trong gia đình đã có thành viên bị mắc căn bệnh này.
Người bị thừa cân hoặc béo phì
Những người bị thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ phát triển và tử vong vì ung thư đại trực tràng cao hơn so với người bình thường. Tình trạng thừa cân sẽ làm cho ung thư đại trực tràng tăng nguy cơ mắc bệnh ở cả nam và nữ. Tuy nhiên đối với căn bệnh này thì nguy cơ bị bệnh ở nam giới sẽ cao hơn.
Không hoạt động thể chất thường xuyên
Những bệnh nhân lười, không hoạt động thể chất thường xuyên sẽ có nguy cơ mắc căn bệnh này cao hơn. Vận động nhiều sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ gây bệnh.
Do hút thuốc
Những người hút thuốc lá trong thời gian dài có nguy cơ phát triển và tử vong vì ung thư trực tràng cao hơn so với những người không hút thuốc. Là nguyên nhân chính gây lên ung thư phổi được nhiều người biết đến, và từ đó cũng liên quan đến các loại ung thư khác trong đó có ung thư đại trực tràng.
Do uống nhiều rượu bia
Uống nhiều rượu bia cũng là một trong những nguyên nhân gây ra ung thư đại trực tràng. Việc hạn chế nạp vào lượng rượu bia nạp vào cơ thể cũng là cách để mang lại cho nam giới và nữ giới nhiều sức khỏe.
Do đã cao tuổi
Người trẻ tuổi cũng là một đối tượng của căn bệnh ung thư này, tiu nhiên nguy cơ sẽ tăng lên rõ rệt khi bệnh nhân có độ tuổi trên 50.
Do có các hội chứng di truyền
Có khoảng từ 5 – 10% số người bị ung thư đại trực tràng là do có sự thừa hưởng khiếm khuyết gen, từ đó sẽ gây ra các hội chứng ung thư gia đình, làm cho những người đó bị mắc bệnh.
Các hội chứng di truyền có liên quan đến ung thư đại trực tràng phổ biến nhất phải kể đến là polyp tuyến gia đình và hội chứng Lynch ung thư đại trực tràng di truyền không do polyp cũng không do (Hereditary Nonpolyposis Colorectal Carcinoma[1] – ký hiệu HNPCC) gây ra. Tuy vậy các hội chứng hiếm gặp khác vẫn làm tăng nguy cơ gây ung thư đại trực tràng.
Dấu hiệu ung thư đại trực tràng
Các dấu hiệu của ung thư đại trực tràng thường sẽ diễn biến theo các giai đoạn, nhưng thể hiện rõ ràng nhất là khi ung thư đã tiến triển đến các giai đoạn sau. Khi đã tiến triển đến các giai đoạn sau thì bệnh sẽ rất khó để chữa trị được. Để giúp cho người bệnh phát hiện sớm căn bệnh quái ác này thì dưới đây chúng tôi sẽ liệt kê 9 dấu hiệu để phát hiện ung thư đại trực tràng sớm.
Dấu hiệu 1: Chán ăn, ăn không ngon, khó tiêu và đầy trướng bụng trên rốn.
Hầu hết người mắc các loại bệnh khác nhau đều có thể gặp phải các triệu chứng như chán ăn hoặc khó tiêu mà không rõ nguyên nhân. Thì ung thư đại trực tràng cũng là một trong những số đó. Người bệnh sẽ thường xuyên cảm thấy đầy, trướng vùng bụng trên rốn dù chỉ nạp vào cơ thể một lượng thức ăn nhỏ.
Các dấu hiệu của đường tiêu hóa thường hay bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác, lại chỉ tái phát trong thời gian ngắn nên thường bị mọi người bỏ qua. Những người đang bị nghi ngờ hay những người trong gia đình có tiền sử ung thư đại tràng thì hãy đến các cơ sở y tế để thăm khám. Đồng thời cần phải theo dõi thêm xem có còn xuất hiện các triệu chứng của ung thư trực tràng hậu môn nào khác không.
Dấu hiệu 2: Bị rối loạn tiêu hóa trong thời gian dài và đi ngoài nhiều lần.
Triệu chứng của ung thư đại trực tràng là rối loạn tiêu hóa thường bị nhầm lẫn với các triệu chứng của bệnh lỵ. Những người mắc bệnh lỵ hoặc các bệnh lý khác làm cho hệ tiêu hóa bị rối loạn thì có thể dùng kháng sinh để điều trị.
Trái ngược lại, kháng sinh là loại thuốc không có tác dụng đối với bệnh nhân bị ung thư trực tràng. Những người bị bệnh này đã sử dụng thuốc trong một thời gian nhưng lại không nhận thấy được tiến triển nào tốt hơn về các chứng rối loạn tiêu hóa đang gặp phải.
Nếu như bạn đang gặp phải tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài mà lại không xác định được nguyên nhân hoặc gặp phải các tình trạng như đi ngoài nhiều lần, đi ngoài không kiểm soát được thì bạn cần phải đến gặp các bác sĩ ngay. Rất có thể đây là những dấu hiệu cảnh báo sớm về tình trạng ung thư đại tràng dành cho bạn.
Dấu hiệu 3: Sụt cân bất thường không có chủ đích.
Nếu cơ thể bạn bị giảm cân bất thường, không có chủ đích giảm cân hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân thì lời khuyên cho bạn là đừng nên coi thường những dấu hiệu này. Rất có thể bạn đang gặp phải các vấn đề về đường tiêu hóa, nghiêm trọng hơn là dấu hiệu của ung thư đại tràng, dạ dày và một số cơ quan khác liên quan đến hệ tiêu hóa của cơ thể người bệnh.
Các vị trí xuất hiện ung thư sẽ liên quá trực tiếp đến khả năng hấp thụ các dưỡng chất của cơ thể, khả năng làm việc của đường ruột khiến cho cơ thể người bệnh bị sút cân nhanh chóng, không kiểm soát được và không tìm được lý do.
Dấu hiệu 4: Thói quen đi đại tiện bị thay đổi.
Khi trong đại trực tràng xuất hiện các khối u tiết dịch liên tục sẽ kích thích lên đường ruột của người bị bệnh. Chuỗi phản ứng này làm cho đường ruột hoạt động liên tục, tạo cho người bệnh có cảm giác buồn đi đại tiện nhiều lần trong ngày. Khi bệnh càng chuyển biến nặng thì số lần đi đại tiện cũng sẽ nâng cao lên theo. Từ đó mà làm thay đổi thói quen đi đại tiện hàng ngày của người mắc bệnh.
Dấu hiệu 5: Phân lẫn máu, phân nhầy máu.
Khi ung thư diễn biến xấu sẽ thường xuyên gây ra tình trạng chảy máu trong đường tiêu hóa và theo phân để xuất huyết ra bên ngoài cơ thể. Máu lẫn trong phân có thể ở dưới dạng màu máu tươi nếu mới bị xuất phát, có thể là màu phân bị sẫm màu nếu đã xuất huyết lâu hơn.
Ngoài vấn đề xuất huyết lẫn máu thì trông phân vẫn rất bình thường. Sẽ rất khó để nhận biết nếu như người bệnh có ăn các loại thực phẩm có màu đỏ như màu huyết.
Nếu như bị mắc bệnh ung thư đại trực tràng thì số lượng xuất huyết ra ngoài theo thời gian sẽ có thể là cho máu xuất huyết ra nhiều và phân có màu sẫm đậm hơn. Đồng thời khi đó số lượng của hồng cầu sẽ bị giảm, dẫn đến bệnh thiếu máu.
Dấu hiệu 6: Cảm thấy ruột không hoàn toàn trống rỗng.
Tình trạng này xuất hiện sau khi đi đại tiện, người bệnh sẽ cảm giác chưa đi được hết phân ra ngoài. Phải quay đi quay lại nhiều lần mỗi khi đi đại tiện. Nguyên nhân làm cho người bệnh có cảm giác chướng bụng hoặc có cảm giác ruột không rỗng là do các khối u polyp đại tràng.
Các khối u polyp đại tràng phát triển lớn gây hẹp lòng đại trực tràng, từ đó mà gây ra cản trở ở mỗi lần đi đại tiện của người mắc bệnh. Khi các khối u càng phát triển lớn thì sẽ càng gây ra nhiều ưa tắc, tạo cảm giác phân còn trong ruột rõ ràng hơn. Các khối u polyp đại tràng xuất hiện sẽ khiến cho đường ruột người bệnh luôn có cảm giác bị đầy và nặng.
Dấu hiệu 7: Phân hẹp hơn thông thường hoặc mỏng như bút chì.
Người gặp tình trạng phân mỏng và khi quan sát thấy phân hẹp hơn thông thường thì rất có thể là do gặp phải các vật cản giống như khối u đang được hình thành ở bên trong đại tràng. Tình trạng này khiến cho phân bị chặn lại và đi ra ngoài bị mỏng và hẹp hơn.
Nếu như phân chỉ mỏng như một chiếc bút chì hoặc có hình như hình lá lúa khi đi qua các khối u thì người bệnh cần phải đề cao quan sát hơn. Bên cạnh đó là cần có chế độ ăn uống sinh hoạt điều độ, lành mạnh để quan sát được chính xác hơn.
Dấu hiệu 8: Bị mệt mỏi và suy nhược cơ thể không rõ nguyên nhân.
Cơ thể bị mệt mỏi và suy nhược mà không rõ nguyên nhân cũng là triệu chứng phổ biến của loại bệnh này nói chung nhưng thường không được chú ý đến. Nguyên nhân mắc bệnh gây mệt mỏi và suy nhược là do bạn bị mất, thiếu máu do bị xuất huyết lẫn trong phân khi đi đại tiện.
Người mắc bệnh thường cảm thấy bị kiệt sức dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Nếu tình trạng này vẫn tiếp tục diễn ra trong một khoảng thời gian dài sẽ làm cho cơ thể bị suy nhược một cách nhanh chóng.
Dấu hiệu 9: Sờ thấy khối u khi ở giai đoạn cuối.
Ngoài các triệu chứng ở giai đoạn sớm thì khi ung thư đã diễn biến nặng người bệnh sẽ sờ thấy cả những khối u ở dưới vùng da. Cùng với đó là xuất hiện tình trạng vàng da, ổ bụng bị to dần không rõ nguyên nhân.
Hầu hết các dấu hiệu đều khá khó để người bệnh có thể để ý, quan sát và đưa ra được nhận định chính xác về tình trạng của mình. Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc các bệnh ung thư nói chung, ung thư đại trực tràng nói riêng thì rất có thể đây sẽ là một căn bệnh di truyền đó.
Cách phòng ngừa ung thư đại trực tràng
Theo các khuyến cáo của chuyên gia thì xuất hiện polyp được coi là yếu tố tiền ung thư. Nếu phát hiện có polyp thì nên nội soi ống mềm toàn bộ đại trực tràng và sinh thiết, qua đó để xác định được chính xác được khối u là ác tính hay lành tính. Khuyến cáo của bác sĩ dành cho bạn để phòng ngừa ung thư đại trực tràng là:
- Tập luyện các bài tập tăng sự bền bỉ cho cơ thể.
- Hạn chế ăn mỡ và thịt động vật.
- Giảm calo và chất béo xuống 20-25%.
- Tăng cường ăn các chất xơ và bổ sung hoa quả tươi.
- Ăn ít đồ ăn muối, lên men, khô cá, nước tương,..
- Không lạm dụng rượu, bia.
- Bổ sung các loại vitamin E,C và A, canxi.
- Khám sức khỏe định kỳ.
Bệnh Ung thư đại trực tràng có di truyền không?
Ung thư đại trực tràng là một trong số ít các bệnh ung thư mà có tính di truyền với hai hội chứng thường gặp là Lynch và đa polyp. Có khoảng 5% bệnh nhân mắc bệnh là do có yếu tố di truyền về gen.
Hội chứng Lynch tức là ung thư đại trực tràng di truyền không phải đa polyp. Hội chứng này chiếm 2-4% nguyên nhân của các ca ung thư đại trực tràng. Chủ yếu là do di truyền sự khiếm khuyết ở một gen MNH1 hoặc ở MSH2. Sự đột biến này ở những gen khác cũng có thể gây nên hội chứng này.
Hội chứng đa polyp có tính chất gia đình (di truyền). Nguyên nhân được xác định là do sự đột biến gen APC được di truyền từ bố mẹ sang con. Gen APC sẽ ức chế sự hình thành của khối u sinh ra ở đại tràng và gây ra sự đột biến. Là nguyên nhân chiếm khoảng 1% trong các ca ung thư đại trực tràng.
Nếu trong gia đình có bất cứ thành viên nào từng bị ung thư đại trực tràng thì nên làm tầm soát ung thư di truyền nhằm xác định trong người có mang gen ung thư hay không để có phương án xử lý kịp thời.
Ung thư đại trực tràng sống được bao lâu
Ung thư đại trực tràng có ba mức bệnh là:
- Ung thư đại tràng ở lớp bề mặt, khi này khối u chỉ mới xâm lấn đến các cơ của thành đại tràng chứ chưa lan sang các vị trí xung quanh. Tỉ lệ sống 5 năm ở giai đoạn này lên đến hơn 90%.
- Ung thư đại tràng xâm lấn có tỉ lệ sống sau 5 năm là trên 70%.
- Khối u đã lan ra xung quanh đại tràng và ung thư đã di căn đến các cơ quan khác. Tỷ lệ sống sau 5 năm là từ 14-15 %.
Nếu như sau 5 năm mà bệnh ung thư đại trực tràng không bị tái phát lại thì sẽ được coi là đã triệt căn hoàn toàn. Nếu phát hiện ung thư đại tràng càng sớm và được tư vấn, liệu trình điều trị sẽ góp phần làm tăng hiệu quả của việc điều trị.
Lời kết
Ung thư đại tràng có di truyền không? Ung thư đại tràng có di truyền bên cạnh các nguyên nhân khác của bệnh. CHEK Genomics hy vọng bài viết trên sẽ giải đáp được những băn khoăn của bạn về căn bệnh này. Mong rằng trong tương lai tỷ lệ ung thư đại tràng sẽ được giảm xuống và tỉ lệ sống sẽ được tăng lên cùng với sự phát triển của y học.
