Mối liên hệ giữa buồng trứng đa nang và Ung thư như thế nào? Biến chứng từ buồng trứng đa nang tới sức khỏe của cơ thể ra làm sao? Tất cả sẽ được CHEK Genomics chia sẻ trong bài viết dưới đây.
Việc phòng ngừa, sàng lọc, chẩn đoán và điều trị các rối loạn dành riêng cho phụ nữ. Hội chứng buồng trứng đa nang cực kỳ phổ biến và là bệnh nội tiết tố phổ biến nhất ở phụ nữ tuổi sinh sản. Các rối loạn sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ trong những năm sinh sản với tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao vào thời điểm mãn kinh. Các triệu chứng của bệnh tồn tại theo thời gian, mãn kinh muộn hơn hoặc trải qua cắt bỏ tử cung cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang có tên tiếng anh là Polycystic Ovary Syndrome – PCOS, đây là một dạng rối loạn nội tiết tố thường gặp ở những phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản. Căn bệnh này tác động lên buồng trứng khiến cho chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ bị rối loạn và làm tăng nồng độ nội tiết tố nam, từ đó hình thành nên nhiều nang nhỏ bên trong của buồng trứng.
Sự mất cân bằng hormone trong cơ thể phụ nữ khiến cho khả năng mang thai của họ bị ảnh hưởng, đồng thời còn mang lại nhiều bệnh nghiêm trọng khác.
Tỉ lệ mắc buồng trứng đa nang trên thế giới?
Buồng trứng đa nang cực kỳ phổ biến và được ước tính xuất hiện ở 5 – 7% phụ nữ ở trong độ tuổi sinh sản. Chẩn đoán này được xem xét dựa các chẩn đoán bằng xét nghiệm mang thai, nồng độ hormone. Tuy nhiên độ phổ biến của hội chứng vẫn rộng hơn.
Có một dạng buồng trứng đa nang nhẹ bao gồm những phụ nữ bị tăng huyết áp và buồng trứng đa nang nhưng chức năng rụng trứng vẫn được duy trì. Tuy nhiên hội chứng nhẹ hơn và hyperandrogenism không được phát âm rõ rệt. Những phụ nữ này xuất hiện nhiều rủi ro mắc bệnh tương tự với những phụ nữ mang buồng trứng đa nang.
Trong khi buồng trứng đa nang xảy ra ít nhất với 5% dân số thì phát hiện riêng biệt buồng trứng đa nang đã giúp đáp ứng các tiêu chí của siêu âm cổ điển, với tỷ lệ từ 16 – 25% xảy ra ở dân số bình thường. PAO hoặc PCO ( phát hiện riêng biệt buồng trứng đa nang) chỉ để cập đến hình thái của buồng trứng được xảy ra trong vô kinh vùng dưới đồi và trong CAH (tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh). Đây là nơi tỷ lệ hiện mắc của bệnh lên đến 100%.
Phụ nữ rụng trứng bình thường bị PAO không coi là mắc buồng trứng đa nang dù có nhiều bác sĩ lâm sàng đã dựa vào nó để dự đoán kết quả siêu âm. PAO có thể xuất hiện trong thời thơ ấu trước khi có bất kỳ sự thay đổi nội tiết xảy ra trong độ tuổi dậy thì, chúng có thể phát sinh từ các ảnh hưởng di truyền hoặc từ các yếu tố môi trường.
Các yếu tố thích nghi có thể cho phép người phụ nữ không bao giờ phát triển buồng trứng đa nang mặc dù có xuất hiện PAO hoặc phát triển một số dạng hội chứng muộn hơn bình thường ở thời kỳ sinh sản.
Trong khi buồng trứng đa nang được xác định bởi những phát hiện đặc trưng thì ở một nhóm phụ nữ lớn hơn mắc PAO cũng dễ có khả năng bị phát triển hội chứng này. Vì vậy họ cũng có thể phải chịu sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh.
Đa nang buồng trứng gây biến chứng gì tới sức khỏe?
Ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt
Buồng trứng đa nang có tác động trực tiếp đến thời kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ. Những bệnh nhân mắc đa nang buồng trứng thường có chu kỳ kinh nguyệt không đều, làm chu kỳ có tháng đến nhanh, có tháng đến chậm.
Tình trạng chu kỳ kinh nguyệt không đều cùng với việc rối loạn rụng trứng sẽ làm cản trở việc thụ thai hoặc không thể thụ thai. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến hiếm muộn, nặng hơn có thể bị vô sinh.
Gây bệnh vô sinh
Buồng trứng đa nang xuất hiện do tình trạng rối loạn nội tiết tố, đây là nguyên nhân gây ra vô sinh do không rụng trứng hoặc rối loạn phóng noãn. Khi testosterone được sản sinh quá nhiều trong buồng trứng sẽ khiến cho trứng bị phát dục chậm hoặc ngừng phát triển khi ở giai đoạn chưa chín.
Bệnh nhân của đa nang buồng trứng sẽ có kinh nguyệt ít, ít dần, không đúng chu kì và không rụng trứng hàng tháng. Siêu âm buồng trứng thấy xuất hiện nhiều nang nhỏ từ 6 – 10 nang, kích thước 10mm. Do nang noãn không phát triển nên trứng cũng không trưởng thành và không rụng. Hầu hết những bệnh nhân không phát hiện sớm buồng trứng đa nang rất có thể dẫn đến bệnh vô sinh hiếm muộn.
Gây bệnh béo phì
Phụ nữ mắc đa nang buồng trứng có 30 – 50% người bị béo phì. Dựa vào chỉ số BMI hay tỉ số vòng eo/vòng mông để xác định tình trạng béo phì. Béo phì cũng có vai trò trong cơ chế sinh bệnh của đa nang buồng trứng.
Người ta thấy rằng cân nặng đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy các triệu chứng đa nang buồng trứng biểu hiện lâm sàng. Việc kiểm soát tốt cân nặng giúp cải thiện tiên lượng của bệnh.
Là căn bệnh di truyền cho con
Đa nang buồng trứng gây ra do sự mất cân bằng nội tiết khiến buồng trứng của phụ nữ sản xuất ra androgen nhiều hơn so với bình thường. Nồng độ nội tiết tố cao ảnh hưởng đến sự phát triển vào rụng trứng. Những bạn gái có mẹ hoặc chị gái bị căn bệnh này thì rất dễ sẽ bị di truyền lại. Nếu trong gia đình có người từng bị đa nang buồng trứng hoặc nghi ngờ thì nên đi tầm soát ung thư di truyền hoặc sàng lọc người mang gen lặn để đảm bảo sự phát triển cho thế hệ sau.
Ung thư mạc tử cung
Người mắc đa nang buồng trứng có nguy cơ mắc ung thư nội mạc tử cung cao hơn so với người khỏe mạnh. Estrogen gây ảnh hưởng lên lớp nội mạc tử cung, lớp nội mạc sẽ dày lên để chuẩn bị đón trứng được thụ thai về làm tổ.
Nếu phụ nữ không thụ thai thì lớp niêm mạc sẽ bong ra hình thành hiện tượng kinh nguyệt. Nếu như chu kỳ kinh nguyệt bất thường hoặc mất kinh sẽ khiến cho niêm mạc tử cung dày lên và không chịu bong ra dưới tác dụng của estrogen. Mức estrogen trong cơ thể càng cao thì nguy cơ ung thư nội mạc tử cung càng tăng.
Bạn có biết: Khác nhau giữa U nang buồng trứng và Ung thư buồng trứng
Nguy cơ mắc bệnh tim
Bệnh nhân mắc đa nang buồng trứng có nguy cơ mắc bệnh tim cao ngay cả khi người phụ nữ đó có cơ thể gầy gò. Nguyên nhân mắc bệnh là do mức insulin cao làm cho lượng cholesterol bị tăng cao, huyết áp tăng và xơ vữa động mạch. Tất cả các tình trạng này đều làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ ở người bệnh.
Tiểu đường tuýp 2
Tiểu đường tuýp 2 và bệnh tiền tiểu đường xuất hiện ở phụ nữ đa nang buồng trứng có tình trạng kháng insulin làm cho lượng đường glucose trong máu tăng cao. Bệnh này rất dễ xảy ra ở những phụ nữ thừa cân, đôi khi còn xuất hiện ở những người có trọng lượng bình thường.
Khi bạn phát hiện có những dấu hiệu kinh nguyệt bất thường hoặc có những triệu chứng đặc trưng của đa nang buồng trứng cần đi khám ngay để được chữa trị kịp thời.
Buồng trứng đa nang và ung thư có mối liên quan gì?
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ[1], buồng trứng đa nang không được điều trị thì sẽ phát triển thành ung thư nội mạc tử cung. Đây là loại ung thư xảy ra khi các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát tạo nên lớp lót ở bên trong tử cung. Nồng độ estrogen cao và progesterone thấp hơn cùng tình trạng không có kinh thường xuyên ở phụ nữ sống chung với buồng trứng đa nang là nguyên nhân cuối cùng gây ra loại ung thư này.
Dù nguy cơ ung thư nội mạc tử cung cao nhưng loại ung thư này thường hiếm khi xảy ra. Trung tâm thống kê ung thư Hoa Kỳ cho biết, nguy cơ phát triển thành ung thư nội mạc tử cung suốt đời của một phụ nữ bình thường là dưới 1,3%.
Mối liên hệ giữa buồng trứng đa nang và ung thư khác như ung thư vú, ung thư buồng trứng không chắc chắn. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí :”Causes and Control” chỉ ra rằng: mức độ androgen và insulin cao hơn có thể làm cho nguy cơ ung thư vú tăng lên.
Tuy vậy, các nghiên cứu khác cho thấy không có bất kỳ mối quan hệ nào xảy ra giữa hai nghiên cứu trên. Vì vậy trong khi một số nghiên cứu chỉ ra mối quan hệ có thể có giữa buồng trứng đa nang và ung thư, bản cập nhật sinh sản ở dưới cho thấy khả năng phát triển ung thư buồng trứng hơn một người không có buồng trứng đa nang là không nhiều.
Phơi nhiễm estrogen mãn tính không được phát hiện là yếu tố nguy cơ gần nhất bị nhầm lẫn với béo phì, tăng huyết áp và tiểu đường. Vì vậy, bắt buộc phải thực hiện sàng lọc tất cả các phụ nữ bị buồng trứng đa nang, nay cả những người còn quá trẻ để phát triển tăng sản nội mạc tử và ung thư biểu mô.
Tỉ lệ mắc Ung thư buồng trứng tăng gấp 2 – 3 lần ở phụ nữ mắc buồng trứng đa nang. Nguy cơ này lớn hơn ở những người không mắc béo phì và đặc biệt ở những phụ nữ chưa sử dụng thuốc tránh thai. Nguyên nhân là do tác dụng bảo vệ của thuốc tránh thai uống đối với nguy cơ ung thư buồng trứng và nội mạc tử cung. Việc sử dụng thuốc tránh thai chỉ nên được gọi là một biện pháp phòng ngừa.
Buồng trứng đa nang và ung thư phổ biến ở phụ nữ với tỷ lệ mắc bệnh sinh sản và không sinh sản hoàn toàn khác nhau. Phụ nữ cần có nhận thức và các liệu pháp phòng ngừa quan trọng. Sàng lọc huyết áp, hồ sơ lipid bất thường, kháng insulin và rối loạn sinh sản là phương pháp chăm sóc chính cho phụ nữ mắc buồng trứng đa nang.
CHEK Genomics là đơn vị tiên phong trong xét nghiệm gen và tư vấn di truyền hiện nay, các dịch vụ tại Chek như xét nghiệm ung thư giai đoạn muộn, xét nghiệm sinh thiết lỏng Guardant 360, sàng lọc sơ sinh, sàng lọc trước sinh không xâm lấn NIPS, tầm soát ung thư di truyền,…Liên hệ ngay với Chek để được tư vấn chi tiết.
