Ung thư dạ dày là gì? Nguyên nhân, Dấu hiệu, Cách chẩn đoán và Điều trị

Ung thư dạ dày là một trong những căn bệnh ác tính phổ biến, dễ di căn và có tỷ lệ tử vong cao. Do đó, nắm được những dấu hiệu của bệnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn phát hiện bệnh từ khi mới chớm, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Ung thư dạ dày là gì?

Ung thư dạ dày xảy ra khi các tế bào trong dạ dày phát triển bất thường. Sự phát triển / thay đổi bất thường này bắt nguồn từ một lượng nhỏ tế bào và có thể dần dần phát triển thành tổn thương ung thư dạng sùi hoặc dạng loét. Quá trình này có thể chỉ mất vài tháng hoặc vài năm.

Do đó, trong giai đoạn đầu hình thành khối u, bệnh sẽ không được phát hiện nếu không được tầm soát sớm. Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của dạ dày, nhưng thường ảnh hưởng nhất đến phần chính của dạ dày (thân dạ dày) và phần tiếp giáp của dạ dày và thực quản (thực quản là ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày).

Ung thư dạ dày là nguyên nhân thứ ba gây tử vong do ung thư ở cả nam và nữ trên toàn cầu. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhưng lại khó chẩn đoán vì thường không có triệu chứng ở những giai đoạn đầu.

Nguyên nhân

Những nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh ung thư dạ dày bao gồm: 

Do các tổn thương tiền ung thư

Các tổn thương tiền ung thư bao gồm: teo niêm mạc dạ dày (hình thành do viêm dạ dày mãn tính, không được điều trị), tế bào niêm mạc dạ dày biến đổi có hình thái giống tế bào ruột và đại tràng (chuyển sản ruột); tế bào thành dạ dày thay đổi cấu trúc và thoát khỏi sự kiểm soát của cơ thể (giảm sản).

Vi khuẩn Helicobacter Pylori

Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) gây viêm loét niêm mạc dạ dày mãn tính, dẫn đến các tổn thương tiền ung thư

Do di truyền

Ung thư dạ dày có liên quan đến nhiều hội chứng di truyền. Khả năng di truyền từ mẹ sang con của bệnh viêm teo dạ dày là 48%

Do các biến chứng sau phẫu thuật cắt dạ dày

Những người có tiền sử phẫu thuật dạ dày có nguy cơ cao bị ung thư dạ dày. Vì vậy, đối với những người có tiền sử phẫu thuật dạ dày, nên chú trọng kiểm tra sức khỏe thường xuyên và phát hiện sớm ung thư.

Ngoài ra, các yếu tố khác như béo phì, nhóm máu, tuổi tác, giới tính hay thói quen sinh hoạt cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, bao gồm:

• Ăn phải đồ ăn bị mốc, thực phẩm bảo quản kém chất lượng
• Những người mắc bệnh thiếu máu ác tính
• Những người hay hút thuốc lá, rượu bia
• Có polyp dạ dày (khối u lành tính nhỏ).
• Viêm dạ dày mãn tính
• Chế độ ăn uống có nhiều muối như cá muối, thịt xông khói, rau muối, thịt nướng…

Dấu hiệu nhận biết ung thư dạ dày

Những dấu hiệu nhận biết bệnh ung thư dạ dày giai đoạn đầu rất mơ hồ và dễ gây nhầm lẫn vì chúng có những biểu hiện khá giống với các bệnh lý thông thường về dạ dày. Do đó, bạn nên nhận biết bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Đầy hơi, chướng bụng: Đây là triệu chứng ban đầu của bệnh. Người bệnh thường bị đầy bụng, buồn nôn sau khi ăn.
• Chán ăn, ăn không ngon miệng: Người bệnh thường có biểu hiện chán ăn hoặc không có cảm giác ngon miệng khi ăn.Triệu chứng này thường kèm theo khó nuốt hoặc cảm giác thức ăn luôn bị tắc ở cổ họng.
• Sụt cân đột ngột: Đây là một trong những biểu hiện cơ bản và rõ ràng nhất của bệnh ung thư dạ dày, người bệnh có thể giảm tới 15% trọng lượng cơ thể chỉ trong vài tháng.
• Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng: Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng kèm theo cảm giác khó chịu, đau lâm râm ở dạ dày uống thuốc thấy giảm… đều là những triệu chứng rất dễ nhầm với bệnh đau dạ dày, tuy nhiên không thể chủ quan.
• Đau bụng dữ dội: Bắt đầu là cơn đau từng cơn, sau đó dần dần trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn, ngay cả khi thuốc giảm đau cũng không có tác dụng. Đừng ngần ngại liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và thăm khám!
• Xuất huyết tiêu hóa: Xuất huyết tiêu hóa (nôn trớ, đi ngoài ra máu,…) thường gặp ở bệnh nhân viêm loét dạ dày, đại tràng, tuy nhiên khi có triệu chứng này người bệnh nên nghĩ đến khả năng mắc ung thư dạ dày và cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.

Về cơ bản, hầu hết các triệu chứng của bệnh ung thư dạ dày rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý dạ dày khác nên người bệnh thường chủ quan và bỏ qua các giai đoạn đầu của bệnh.

Quá trình phát triển của ung thư dạ dày

Quá trình phát triển của tế bào ung thư gồm 5 giai đoạn như sau: 

• Giai đoạn 0: Giai đoạn 0 (còn gọi là giai đoạn đầu) dùng để chỉ một nhóm tế bào bất thường có thể phát triển thành ung thư trong lớp niêm mạc của dạ dày. Trong giai đoạn này, phẫu thuật thường có thể chữa dứt điểm bệnh. Lúc này, một phần hoặc toàn bộ dạ dày cùng với các hạch bạch huyết gần tế bào ung thư có thể bị cắt bỏ.
• Giai đoạn I: Giai đoạn I dùng để chỉ thời điểm tế bào ung thư đã xâm lấn đến lớp thứ hai của dạ dày nhưng chưa tiến triển di căn vào các hạch bạch huyết. Tương tự giai đoạn 0, giải pháp được sử dụng cho giai đoạn I là phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày và các hạch bạch huyết lân cận. Bên cạnh đó, hóa trị hoặc xạ trị có thể được sử dụng phối hợp trước và sau khi phẫu thuật với mục đích thu nhỏ khối u và tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư dạ dày nào còn sót lại.
• Giai đoạn II: Ở giai đoạn II, các tế bào ung thư đã lan vào các lớp sâu hơn của dạ dày và có thể tiến triển di căn vào các hạch bạch huyết gần đó. Phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày và các hạch bạch huyết lân cận vẫn là phương pháp điều trị chủ yếu . Hóa trị và xạ trị trước và sau phẫu thuật là điều cần thiết được sử dụng để điều trị phối hợp.
• Giai đoạn III: Trong giai đoạn III, tế bào ung thư có thể đã lan đến tất cả các lớp của dạ dày và di căn đến các cơ quan gần đó như lá lách hay đại tràng. Cấu tạo của tế bào ung thư có thể nhỏ hơn, len lỏi sâu hơn và hệ thống bạch huyết của bạn. Phương pháp điều trị thường được sử dụng cho giai đoạn này là phẫu thuật cắt toàn bộ dạ dày kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị. Khả năng chữa khỏi vẫn có thể có, nếu không, ít nhất nó có thể giúp làm giảm các triệu chứng của ung thư dạ dày. Nếu cơ thể quá yếu không thể thực hiện phẫu thuật, bạn có thể được đề nghị hóa trị, xạ trị hoặc kết hợp cả hai, tùy vào mức độ đáp ứng của cơ thể.
• Giai đoạn IV: Trong giai đoạn cuối ( giai đoạn di căn) này, bệnh  tiến triển di căn đã xa và rộng đến các cơ quan như gan, phổi, thậm chí là não. Việc điều trị trở nên rất khó khăn, tuy nhiên bác sĩ vẫn có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng bệnh và giảm bớt các triệu chứng bệnh.

Chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư dạ dày

Phương pháp chẩn đoán ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày giai đoạn đầu thường khó phát hiện vì các triệu chứng của nó tương tự như bệnh viêm dạ dày. Vì vậy, để phát hiện sớm ung thư, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và thực hiện các biện pháp chẩn đoán.

Các biện pháp chẩn đoán ung thư dạ dày thường được áp dụng bao gồm:

Nội soi dạ dày

Bác sĩ sẽ đưa một ống dài, mềm, có gắn camera vào thực quản và xuống dạ dày. Nếu phát hiện một tổn thương hoặc một khối u nghi ngờ, bác sĩ sẽ lên lịch sinh thiết để chắc chắn bệnh nhân có bị ung thư dạ dày hay không.

Sinh thiết dạ dày

Đây là một kỹ thuật trong đó mô được lấy ra từ các vị trí khác nhau trong dạ dày, sau đó được xử lý và sinh thiết dưới kính hiển vi để xác định các bình thường, bất thường lành tính hoặc bất thường ác tính của tế bào (phương pháp này còn được gọi là giải phẫu bệnh).

Xét nghiệm máu

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm công thức máu để đánh giá mức độ thiếu máu của bệnh nhân. Ngoài ra, các bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm máu khác chẳng hạn như chức năng gan thận… để bổ sung đánh giá trước điều trị hoặc điều phối thông tin theo dõi sau điều trị.

Kiểm tra thông qua hình ảnh

Bác sĩ có thể cần xét nghiệm hình ảnh bổ sung để chẩn đoán ung thư dạ dày bằng một số xét nghiệm hình ảnh sau:

• X-quang dạ dày
• CT và / hoặc MRI, PET-CT, chụp cắt lớp xương.

Phương pháp điều trị bệnh ung thư dạ dày 

Phẫu thuật 

Ung thư dạ dày giai đoạn đầu có thể được điều trị tại chỗ bằng kỹ thuật nội soi. Những bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn này có thể phẫu thuật hoặc có thể điều trị được và đủ sức khỏe đảm bảo được phẫu thuật nên tiến hành cắt một phần hoặc toàn bộ dạ dày nếu cần thiết để đảm bảo cắt bỏ sạch sẽ tế bào ung thư. Nếu phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ dạ dày, bệnh nhân sẽ được đặt ống tiêu hóa giúp bệnh nhân ăn uống.

Ngoài các phương pháp phẫu thuật truyền thống, các nước phát triển đang áp dụng phổ biến phương pháp phẫu thuật bằng robot trong điều trị ung thư dạ dày, có thể loại bỏ tận gốc khối u, giảm đau, giảm mất máu, tăng tốc độ hồi phục và rút ngắn thời gian nằm viện.

Hoá trị

Sử dụng thuốc hóa trị nhằm mục đích  tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chặn tế bào ung thư dạ dày phát triển. Đôi khi, bệnh nhân được hóa trị trước khi phẫu thuật. Kết hợp hóa trị hoặc xạ trị có thể cải thiện khả năng sống sót sau phẫu thuật.

Xạ trị

Xạ trị là một phương pháp điều trị tại chỗ sử dụng các chất phóng xạ để nhắm vào khu vực có tế bào ung thư.

Liệu pháp miễn dịch

Đây là thuật ngữ bác sĩ sử dụng cho các loại thuốc hoạt động trên hệ thống miễn dịch để ngăn chặn sự phát triển của ung thư.

Những người bị bệnh tim và phổi di căn có thể không chịu được điều trị tích cực. Sau khi phẫu thuật cắt đoạn dạ dày, các bác sĩ sẽ tiến hành chụp cắt lớp vi tính vùng bụng và nội soi dạ dày để đảm bảo ung thư dạ dày không quay trở lại.

Tăng cường hệ thống miễn dịch tự thân

Liệu pháp miễn dịch hỗ trợ điều trị ung thư là phương pháp điều trị tăng cường hệ thống miễn dịch của chính cơ thể để ngăn ngừa và tiêu diệt các tế bào ung thư. Tăng cường miễn dịch có thể được thực hiện bằng cách lấy các tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK) và tế bào gây độc (cytotoxic T lymphocytes – CTLs) từ bệnh nhân, tăng sinh và kích hoạt các tế bào này trong phòng thí nghiệm. Sau đó chuyển chúng trở lại bệnh nhân, cho phép các tế bào miễn dịch này tấn công các tế bào ung thư.

Làm sao để phòng ngừa ung thư dạ dày

Bạn có thể ngăn ngừa bệnh ung thư dạ dày bằng một số cách sau:

• Điều trị nhiễm trùng dạ dày: Điều trị nếu bạn bị loét do nhiễm vi khuẩn HP. Thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn, trong khi các loại thuốc khác chữa lành vết loét trong niêm mạc dạ dày, giảm nguy cơ ung thư.
• Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh: Thêm trái cây tươi và rau xanh vào chế độ ăn uống của bạn mỗi ngày. Chúng có nhiều chất xơ và một số loại vitamin có thể làm giảm nguy cơ ung thư. Tránh thực phẩm quá mặn, ướp muối hoặc hun khói, chẳng hạn như xúc xích, thịt chế biến sẵn cho bữa trưa hoặc pho mát hun khói. Duy trì cân nặng hợp lý, vì thừa cân hoặc béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
• Không hút thuốc: Nguy cơ ung thư dạ dày của bạn tăng gấp đôi nếu bạn sử dụng thuốc lá
• Theo dõi việc sử dụng Aspirin hoặc NSAID: Nếu bạn dùng aspirin hàng ngày để ngăn ngừa bệnh tim hoặc NSAID cho viêm khớp, hãy nói chuyện với bác sĩ để ngăn chặn những loại thuốc này ảnh hưởng xấu đến dạ dày của bạn.

Những câu hỏi thường gặp

Ung thư dạ dày có chữa được không?

Tế bào ung thư dạ dày nếu phát hiện muộn khi đã di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể thì cơ hội sống của bệnh nhân là rất thấp. Ngược lại, nếu phát hiện ngay từ giai đoạn đầu, cơ hội chữa khỏi bệnh cao tới 90%.

Vì vậy, việc đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, lấy tiền sử bệnh, đánh giá các yếu tố nguy cơ có thể giúp tầm soát ung thư dạ dày một cách chủ động. Việc phát hiện bệnh sớm và điều trị sớm có thể giúp cải thiện kết quả điều trị và giúp cải thiện thời gian sống cho bệnh nhân.

Ung thư dạ dày có lây không?

Bệnh ung thư nói chung và bệnh ung thư dạ dày nói riêng không lây, đồng nghĩa với việc người mắc ung thư sẽ không thể truyền bệnh cho người lành thông qua các hoạt động tiếp xúc, giao tiếp hàng ngày. Nguyên nhân được bác sĩ giải thích là do chưa có bằng chứng cụ thể về nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ung thư dạ dày.

Sở dĩ nhiều người lo lắng về sự lây nhiễm của bệnh là do vi khuẩn HP – nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày và tăng nguy cơ ung thư có thể lây từ người này sang người khác khi ăn uống chung. Tuy nhiên, thực tế là cùng một người nhiễm vi khuẩn HP nhưng có người bị ung thư dạ dày, có người không.

Ung thư dạ dày có thể sống được bao lâu?

Tiên lượng của bệnh nhân ung thư dạ dày phụ thuộc nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: 

• Tuổi tác, khả năng đáp ứng với điều trị: Càng lớn tuổi, sức đề kháng càng yếu và kém đáp ứng với điều trị.
• Loại bệnh: khối u xâm lấn, tiên lượng bệnh ở giai đoạn chồi xấu hơn các loại khác.
• Giai đoạn bệnh: Càng phát hiện muộn, bệnh càng khó điều trị.
• Vị trí tổn thương: Nếu khối u phát triển ở 1/3 trên của dạ dày thì biểu hiện và tiến triển của bệnh sẽ nặng hơn.
• Sự thâm nhập: Các tế bào càng nằm sâu trong dạ dày, nó càng trở nên tồi tệ hơn. Nếu tổn thương xuyên qua thanh mạc, hoặc vượt qua thanh mạc, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 82%.
• Về mô bệnh học: Các khối u kém biệt hóa có tiên lượng xấu, nhưng bệnh nhân có cơ hội sống cao hơn nếu bị nhiễm trùng lympho.
• Di căn hạch: Tỷ lệ tử vong giảm nếu không có tổn thương hạch. Trong trường hợp hạch xâm lấn, nhất là hạch ở xa, tiên lượng bệnh nhân càng xấu.
• Những người mắc nhiều bệnh nền có tiên lượng xấu.

Ung thư dạ dày có di truyền không?

Theo các chuyên gia, ung thư dạ dày không di truyền nhưng các đột biến gây ung thư có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Do đó, nếu trong gia đình bạn có bố hoặc mẹ hoặc anh chị em mắc ung thư dạ dày thì nguy cơ mắc bệnh ung thư của bạn cũng cao hơn những người khác. Bạn nên thực hiện tầm soát ung thư di truyền nhằm phát hiện sớm và có hướng xử lý kịp thời.

Một số gen đột biến liên quan như:

• Đột biến gen CDH1: Những người bị đột biến này có khoảng 70-80% nguy cơ phát triển ung thư suốt đời.
• Hội chứng Lynch: Những người mắc Hội chứng Lynch tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột, ung thư dạ dày và nhiều bệnh ung thư khác… Một số đột biến gen liên quan đến hội chứng này là MLH1, MSH2, MLH3, MSH6, PMS2…
• Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP): Những người mắc hội chứng này có nhiều polyp trong ruột và tăng nhẹ nguy cơ ung thư dạ dày. Hội chứng này có liên quan đến các đột biến trong gen APC.
• Đột biến gen BRCA1, BRCA2:  Đột biến gen này không chỉ liên quan đến ung thư vú, ung thư buồng trứng ở nữ giới mà còn làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư dạ dày.
• Hội chứng Li – Fraumen: Hội chứng này gây tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày khi còn trẻ, liên quan đến đột biến gen TP53
• Đột biến gen STK11 cũng có liên quan.

Những loại hoa quả tốt cho bệnh nhân ung thư dạ dày

Nho

Nho có chứa chất phytochemical được gọi là resveratrol, một chất chống oxy hóa và chống viêm có trong vỏ nho đỏ và tím giúp bảo vệ tế bào của bạn khỏi những tổn thương liên quan đến ung thư. Theo Viện Ung thư Hoa Kỳ, chất này còn có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

Nho không chỉ tốt cho dạ dày mà còn là loại trái cây tốt cho bệnh nhân ung thư gan, ung thư vú, ung thư ruột.

Trái cây họ nhà cam, quýt 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người thường xuyên ăn trái cây họ cam quýt có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, ung thư ruột kết, dạ dày và nhiều loại ung thư khác.

Các loại trái cây có múi (như cam, bưởi, quýt, chanh…) chứa chất chống oxy hóa như vitamin C, flavonoid. Những chất này có khả năng ức chế sự phát triển của những mạch máu cung cấp năng lượng và dinh dưỡng cho các khối u. Đặc biệt, vitamin C có trong cam, quýt  còn giúp tăng cường chức năng miễn dịch với bệnh tật, đồng thời giúp  khôi phục các tác động tiêu cực do ung thư đem lại một cách tự nhiên nhất.

Cà chua

Cà chua chứa nhiều lycopene( một loại caroten phổ biến được tìm thấy trong những loại trái cây có màu đỏ). Theo nhiều nghiên cứu được đăng tải lên tạp chí Dinh dưỡng và Ung thư[1], lycopene có công dụng ngăn chặn sự phát triển tế bào ung thư nội mạc tử cung, căn bệnh khiến cho 8.000 người tử vong mỗi năm.Ngoài ra, cà chua còn có tác dụng ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư phổi, tuyến tiền liệt và dạ dày.

Kết luận 

Trên đây là những thông tin cơ bản cần biết về bệnh ung thư dạ dày, hy vọng sẽ hữu ích  với bạn đọc. Ung thư dạ dày không đáng sợ nếu chúng ta biết cách điều trị và chăm sóc đúng cách. Hãy theo dõi page CHEK Genomics để biết thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé!