Thuốc Tamoxifen thường được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân ung thư vú với tác dụng kìm hãm, ức chế quá trình hoạt động của estrogen trong tế bào ung thư. Đặc biệt, đối với ung thư giai đoạn sớm, dùng Tamoxifen đem lại hiệu quả rõ rệt.

Ung thư là loại bệnh nan y, ngày càng trở nên phổ biến không chỉ trên thế giới mà ở Việt Nam có một lượng không nhỏ các bệnh nhân mắc ung thư. Dẫu vậy, chưa có một loại thuốc đặc hiệu dành cho căn bệnh nguy hiểm này. Nhưng vẫn có một số loại thuốc được điều chế để ức chế sự lây lan của tế bào ung thư, thuốc Tamoxifen là một trong số đó. Đây là loại thuốc phổ biến với bệnh nhân ung thư vú. Nếu còn có những thắc mắc về Tamoxifen thì bài viết dưới đây chính là chìa khóa để giải mã những thắc mắc ấy.

Mục lục nội dung:

Thuốc Tamoxifen là gì? Các hoạt động của Tamoxifen

Thuốc Tamoxifen là gì?

Thuốc Tamoxifen được sáng chế giúp kháng estrogen không steroid, có khả năng ức chế tác dụng của estrogen nội sinh – một trong những hoocmon gây nên ung thư vú. Ở bệnh nhân ung thư vú, Tamoxifen giúp ngăn estrogen gắn vào thụ thể estrogen tại khối u.

Bên cạnh đó, các tài liệu khoa học đều đã chỉ ra, Tamoxifen còn giúp làm giảm nồng độ cholesterol toàn phần và LDL trong máu, duy trì mật độ khoáng xương ở phụ nữ thời kỳ hậu mãn kinh.

Ngoài ra, kết quả lâm sàng cho thấy thuốc Tamoxifen có hiệu quả ở khối u không liên quan với thụ thể estrogen, điều đó chứng tỏ thuốc còn có cơ chế tác dụng khác.

Cách hoạt động của thuốc Tamoxifen

Đây là loại thuốc phổ biến với người bệnh mắc ung thư vú, bởi trong 30 năm qua thuốc Tamoxifen được các chuyên gia, tổ chức y tế tin tưởng để dùng trong điều trị ung thư vú.

Bằng cách kìm hãm, ức chế quá trình hoạt động của estrogen trong tế bào ung thư, đây là phương thức hoạt động chủ yếu của loại thuốc này. Những tên gọi khác như “kháng estrogen”, “liệu pháp hormone” hoặc “điều trị theo phương pháp ngăn chặn hormone” ra đời là vì thế.

Trong các tế bào ung thư vú thường có thể ăn estrogen để phát triển. Nhằm ngăn chặn sinh trưởng của tế bào ung thư vú thuốc Tamoxifen thường giúp khóa lại các estrogen. Bằng cách này, Tamoxifen giúp ngăn chặn các vi tế bào còn sót lại.

Bên cạnh đó, thuốc Tamoxifen còn có những cách hoạt động khác để ngăn chặn sự phát triển và tồn tại của tế bào ung thư vú. Nhưng cũng phải lưu ý rằng, Tamoxifen sẽ không có tác dụng ngăn ngừa ung thư nếu như tế bào ung thư không có nhân tố estrogen hoặc progesterone (thường được gọi ER hay PR âm tính).

Ít nhất phải có 1 loại cụ thể (ER dương tính hoặc PR dương tính) thì thuốc Tamoxifen mới có tác dụng và hoạt động đúng như khả năng của nó.

Lợi ích của Tamoxifen đối với ung thư giai đoạn sớm

Cần phải biết rằng dù số ca mắc bệnh ngày càng tăng nhưng ung thư vú giai đoạn sớm có khả năng chữa khỏi lên đến trên 90%. Đây là giai đoạn vàng để chữa khỏi bệnh khi tế bào ung thư chỉ tồn tại nội trú ở vú hoặc những hạch bạch huyết gần đó.

Công dụng của thuốc Tamoxifen đối với giai đoạn này đã được chứng minh bằng các cuộc khảo sát và số liệu chính xác. Tác dụng của Tamoxifen được chứng minh rõ rệt có thể ngăn ngừa tái phát ung thư vú hoặc tử vong do ung thư vú trong nhiều thử nghiệm lâm sàng trên 55,000 phụ nữ. Với nghiên cứu này người ta cũng có thể rút ra kết luận đối tượng nào có thể sử dụng và phương pháp sử dụng ra sao.

Với mỗi độ tuổi, thuốc Tamoxifen lại có tác dụng khác nhau: đối với phụ nữ tiền mãn kinh hay hoàn toàn mãn kinh, Tamoxifen chứng minh làm giảm khả năng ung thư tái phát gần một nửa. Ví dụ:

Nếu bệnh nhân có khả năng tái phát ung thư 30%, Tamoxifen giúp làm giảm khả năng tái phát khoảng 15%.
Đối với bệnh nhân ung thư vú 1 bên, khả năng tái phát sang bên còn lại cao hơn người bình thường. Tamoxifen cũng giúp giảm nguy cơ tái phát sang vú còn lại một nửa.

Bởi vậy nên dù bệnh nhân đã được điều trị hóa trị nhưng bác sĩ vẫn khuyến khích bạn nên dùng thuốc Tamoxifen nhằm giảm khả năng tái phát ung thư. Thuốc Tamoxifen là loại thuốc quan trọng đối với mọi phác đồ điều trị cũng như các phương án chữa trị.

Cách sử dụng

Thuốc Tamoxifen là loại thuốc quen thuộc với các bệnh nhân ung thư vú nhưng với mỗi độ tuổi, tình trạng bệnh khác nhau mà bác sĩ cũng định lượng thuốc khác nhau. Các ví dụ có thể kể đến như:

Phụ nữ tiền mãn kinh

Tamoxifen hầu hết được bác sĩ khuyên dùng đối với phụ nữ tiền mãn kinh mắc bệnh ung thư vú mà ER hay PR dương tính. Trong vòng 5 năm đối với phụ nữ tiền mãn kinh sau khi điều trị ung thư vú, Tamoxifen thường được khuyên dùng, là giai đoạn phù hợp nhất để sử dụng thuốc.

Song, cũng cần theo dõi những dấu hiệu của cơ thể. Nếu hiện tượng mãn kinh xảy ra rõ rệt khi bệnh nhân sử dụng Tamoxifen thì bệnh nhân cần phải đổi thuốc sang một loại ngăn chặn hormone khác sau 2 năm điều trị Tamoxifen. Phương pháp phải được điều chỉnh phù hợp theo mức độ cao thấp trong nguy cơ ung thư tái phát ở từng bệnh nhân.

Xem thêm Theo dõi sau điều trị ung thư vú là gì? Vì sao cần lên kế hoạch theo dõi?

Liệu pháp chuyển đổi này không làm thay đổi tác dụng ngăn chặn các tế bào vi mô ung thư trong cơ thể tái phát so với việc dùng Tamoxifen liên tục trong vòng 5 năm.

Phụ nữ mãn kinh

Nếu chị em phụ nữ mãn kinh có ung thư vú có ER hoặc PR dương tính thì thuốc Tamoxifen là một lựa chọn phù hợp. Bên cạnh đó các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân sử dụng loại thuốc này sau khi hoàn tất hóa trị hay xạ trị.

Tùy theo từng giai đoạn của ung thư vú và độ nặng nhẹ của phản ứng phụ mà bác sĩ sẽ chỉ định uống thuốc trong vòng 5 năm hoặc sau 2-3 năm đổi sang loại thuốc ức chế estrogen cho đủ 5 năm điều trị ngăn chặn ức chế hormone.

Các đối tượng còn lại

Để thuốc phát huy tối đa khả năng của nó cũng như để đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân, các bác sĩ luôn giải thích rủi ro và tác dụng đi kèm với Tamoxifen.

Và tất cả các bệnh nhân điều trị bằng Tamoxifen đều phải liên lạc với bác sĩ điều trị khi có bất kỳ thắc mắc nào hoặc khi có những dấu hiệu lạ trên cơ thể sau khi sử dụng thuốc.

Cách dùng thuốc Tamoxifen

Thời gian sử dụng thuốc Tamoxifen tương đối linh hoạt. Thuốc có thể được uống trước hoặc sau khi ăn. Nếu trường hợp bệnh nhân thường đau dạ dày thì sau khi ăn là thời gian phù hợp nhất để uống thuốc.

Tamoxifen không nên dùng khi nào?

Bất cứ loại thuốc nào cũng có những đối tượng không phù hợp để sử dụng nó, thuốc Tamoxifen cũng không phải ngoại lệ. Tamoxifen sẽ không phù hợp với những đối tượng sau:

Bệnh nhân bị tình trạng tụ máu sâu trong động mạch hoặc có tiểu sử máu tụ.
Nếu bệnh nhân dị ứng với Tamoxifen hay bất kỳ thành phần nào của thuốc (Cần cho bác sĩ biết nếu bạn dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào. Luôn chắc chắn bạn đã cung cấp đầy đủ thông tin với bác sĩ về các thông tin dị ứng thuốc và biểu hiện dị ứng bao gồm ngứa, mẩn đỏ, khó thở, phát ban, nổi mề đay, thở khò khè, ho, sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc họng, hoặc bất cứ dấu hiệu khác)
Bệnh nhân có thai hoặc có khả năng có thai
Bệnh nhân đang nuôi con bằng sữa mẹ

Những đối tượng sẽ không được sử dụng thuốc Tamoxifen và sẽ được các bác sĩ xây dựng liệu pháp phù hợp hơn.

Lưu ý khi sử dụng

Bạn cũng cần phải biết rằng bên cạnh những ưu điểm của nó, thuốc Tamoxifen cũng có những khuyết điểm, là những tác dụng phụ không mong muốn và cần được bệnh nhân chú ý theo dõi.

Một số lưu ý bạn cần ghi nhớ như:

Có khả năng bị ung thư nội mạc tử cung
Nếu kỳ kinh nguyệt bất thường, bạn cần thăm khám bác sĩ để được tư vấn thêm
Kiểm tra mật độ xương hàng năm
Thường xuyên tự kiểm tra vú và kiểm tra phụ khoa thường xuyên
Thông báo với bác sĩ tất cả các loại thuốc mà bạn đang dùng (Tamoxifen có khả năng kháng lại một số thuốc)
Tránh không ăn cam bưởi
Tránh uống rượu, bia, nước uống hỗn hợp
Dùng các biện pháp tránh thai nhằm tránh nguy cơ có thai trong thời gian dùng thuốc

Một số tác dụng phụ

Thuốc Tamoxifen cũng có thể đem đến những tác dụng phụ như:

Bốc hỏa
Tâm trạng thay đổi
Sụt cân
Mệt mỏi, rã rời
Viêm họng
Đau bao tử hoặc buồn nôn vì thế bệnh nhân cần ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày và giữ gìn vệ sinh răng miệng
Mất cảm hứng trong quan hệ vợ chồng
Nấm âm đạo. Nếu ngứa hoặc có dịch bất thường bạn nên đi gặp bác sĩ
Cao huyết áp
Ung thư tử cung (hiếm)
Đột quỵ hoặc tụ máu mạch máu (hiếm)

Thời điểm cần gặp bác sĩ:

Vậy nếu tình trạng có dấu hiệu nguy hiểm hơn thì đâu là lúc bạn cần gặp bác sĩ?

Có các biểu hiện phản ứng mạnh với thuốc như thở khò khè, tức ngực, sốt, ngứa, ho nặng, màu da xanh, co giật, hoặc sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc họng.
Nếu bạn dùng quá liều, cần đi gặp bác sĩ gia đình hoặc cấp cứu gấp
Kinh nguyệt thay đổi như nhiều hơn, vón cục hoặc có kinh giữa chu kỳ
Tức ngực
Khó thở
Sưng hoặc đau tay chân
Tê, yếu
Thị lực mờ đột ngột
Nước tiểu sậm
Vàng da, mắt
Không thể ăn
Phát ban đột ngột
Sức khỏe xuống dốc đột ngột
Đau dạ dày hoặc buồn nôn
Đau bụng
Tiêu chảy hoặc đi phân lỏng

Cách bảo quản thuốc

Để thuốc phát huy tối đa tác dụng của nó thì bảo quản thuốc cũng là một điều quan trọng, có một số lưu ý như:

Bảo quản ở nhiệt đồ thường
Tránh ánh nắng mặt trời, ánh sáng
Tránh ngấm nước. Không để trong nhà tắm hoặc nhà bếp
Không sử dụng thuốc tháo vỏ sau 3 tháng

Thuốc Tamoxifen là loại thuốc quen thuộc với các bệnh nhân ung thư vú. Nhưng đồng thời nó cũng có thể đem đến một vài tác dụng phụ không mong muốn, vì vậy người bệnh cần theo dõi đến sự phản ứng của cơ thể sau khi sử dụng thuốc. Ung thư là điều không ai muốn nhưng mong rằng với bài viết này, bạn đã có cái nhìn toàn cảnh hơn về thuốc Tamoxifen – loại thuốc ức chế ung thư vú quan trọng.

CHEK Genomics là công ty chẩn đoán phân tử đi đầu trong lĩnh vực xét nghiệm gen và tư vấn di truyền. Cách dịch vụ tại Chek như: Xét nghiệm ung thư giai đoạn muộn, xét nghiệm sinh thiết lỏng Guardant360, tầm soát ung thư di truyền, sàng lọc sơ sinh, Xét nghiệm trước sinh không xâm lấn NIPS,…Liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết.