Yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng là những yếu tố mang tầm ảnh hưởng nhất định tới khả năng mắc ung thư của người bệnh. Ung thư đại trực tràng là căn bệnh có thể gặp phải ở mọi lứa tuổi, nguy cơ nhất là ở những người lớn tuổi. Việc các polyp hình thành và phát triển bên trong đại tràng sẽ gây ra ung thư đại trực tràng. Vậy cụ thể đâu là các yếu tố nguy cơ gây nên tình trạng bệnh này? Hãy cùng tìm hiểu ngay.
Nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là căn bệnh có tỷ lệ mắc cao thứ hai thế giới trong các loại ung thư thường gặp ở nữ giới và thứ ba ở nam giới (Theo thống kê của Tổ chức y tế Thế giới). Tại Việt Nam, tỷ lệ này lại có phần ngược lại. Theo thống kê, lượng người mắc ung thư đại trực tràng là nữ giới lại ít hơn so với nam giới.
Qua nhiều nghiên cứu, các bác sĩ, các nhà khoa học đã thu được kết quả rằng khoảng 5% nam giới có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng trong suốt cuộc đời của mình. Đối với nữ giới là 4%. Gần đây, các ca mắc ung thư đại trực tràng có độ tuổi trung bình khá cao, đa số rơi vào khoảng trên 50 tuổi.
Các ca mắc ung thư đại trực tràng đa số đều rất khó khăn để điều trị do bệnh đã đến giai đoạn muộn. Những dấu hiệu sớm của bệnh trong giai đoạn đầu thường bị nhầm lẫn với các căn bệnh có triệu chứng tương tự hoặc không được chú ý nên ung thư đại trực tràng thường được chẩn đoán, phát hiện khá muộn.
Mỗi loại ung thư lại có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh khác nhau. Với ung thư đại trực tràng, các yếu tố gây ra nguy cơ mắc bệnh cũng rất phổ biến. Tuy nhiên, không phải ai mang trong mình một hoặc một vài yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng cũng sẽ mắc bệnh và ngược lại. Rất nhiều trường hợp bệnh nhân mắc bệnh nhưng không sở hữu yếu tố nguy cơ nào.
Hiện nay các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng được chia thành hai nhóm chính là các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được và các yếu tố nguy cơ cố định, không thể thay đổi được.
Các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng không thể thay đổi
Độ tuổi mắc bệnh
Đa số độ tuổi mắc ung thư đại trực tràng là ngoài 50 tuổi. Dù ở độ tuổi nào bạn cũng có nguy cơ mắc ung thư nhưng tuổi càng lớn, khả năng mắc ung thư đại trực tràng càng cao. Do đó lớn tuổi là yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng rất khách quan mà không thể thay đổi được.
Người có tiền sử từng mắc bệnh viêm ruột
Người có tiền sử từng mắc bệnh viêm ruột sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cùng một số căn bệnh khác có liên quan như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn,… cao hơn người bình thường. Những người từng mắc IBD (viêm ruột) được khuyến cáo nên thực hiện các xét nghiệm sàng lọc ung thư đại trực tràng thường xuyên, càng sớm càng tốt.
Người có tiền sử về polyp đại trực tràng hoặc đã từng mắc ung thư đại trực tràng
Nếu bạn đã từng có tiền sử về polyp đại trực tràng, cụ thể là polyp có nghịch sản, có nhiều polyp hoặc polyp lớn, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng là rất cao.
Người từng mắc ung thư đại trực tràng cũng sẽ có nhiều khả năng mắc lại ung thư tại nhiều vị trí khác của đại tràng hoặc trực tràng. Dù tế bào ung thư trước đó đã được loại bỏ hoàn toàn nhưng vẫn có nguy cơ tái phát.
Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2
Yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng không thể thay đổi được tiếp theo là những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Theo thống kê, những bệnh nhân đang mắc tiểu đường có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn. Cả hai loại bệnh này đều có nguyên nhân gây ra khá tương tự nhau, đều xuất phát từ tình trạng béo phì, thừa cân, ít vận động và sinh hoạt kém lành mạnh,…
Gia đình từng có người mắc ung thư đại trực tràng
Không chỉ ung thư đại trực tràng, đa số các loại ung thư nói chung đều có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khi bạn có người thân trong nhà từng có tiền sử mắc bệnh. Nguyên nhân chính gây bệnh trong trường hợp này thường là do gen di truyền hoặc tác động từ môi trường sống.
Tiến hành sàng lọc ung thư đại trực tràng trước khi bước vào độ tuổi 45 là việc quan trọng bạn nên thực hiện nếu gia đình từng có người thân có tiền sử mắc bệnh.
Mắc phải hội chứng di truyền
Người bệnh mắc phải một hoặc một vài hội chứng di truyền nào đó cũng là yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng thường gặp. Một loạt các hội chứng di truyền khiến người bệnh có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng phổ biến là:
- Hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền Lynch. Khoảng 80% bệnh nhân mắc hội chứng Lynch sẽ mắc ung thư đại trực tràng. Phụ nữ mắc hội chứng này còn có nguy cơ cao mắc ung thư nội mạc tử cung hoặc một số loại ung thư nguy hiểm khác như ung thư dạ dày, buồng trứng, ung thư vú,……
- Hội chứng polyp gia đình gây ung thư đại trực tràng cho khoảng 1% bệnh nhân. Những người mắc hội chứng này còn có nguy cơ mắc ung thư dạ dày, ung thư ruột, gan hoặc một số bộ phận khác.
Ngoài ra, còn có một số hội chứng di truyền khác làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cho người bệnh hiếm gặp khác như: Hội chứng PJS, hội chứng MAP,…
Các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng có thể thay đổi
Bên cạnh các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng không thể thay đổi thì còn có rất nhiều yếu tố nguy cơ có thể can thiệp từ chính những thói quen, lối sống của con người. Cụ thể là:
Tình trạng béo phì, thừa cân hoặc chế độ ăn kiêng kém lành mạnh
Nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng tăng cao ở những cá thể đang rơi vào tình trạng béo phì, thừa cân. Đặc biệt là tình trạng thừa cân ở nam giới. Ngoài ra, một số người có chế độ ăn kiêng kém lành mạnh, ăn nhiều thịt đỏ hoặc thực phẩm chế biến sẵn cũng có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao.
Lối sống kém lành mạnh, thiếu khoa học
Những cá nhân lười vận động, ít khi tập thể dục sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn người bình thường. Bên cạnh đó, đa số người bệnh đều mang yếu tố nguy cơ mắc bệnh là hút thuốc lá và sử dụng rượu bia thường xuyên trong một thời gian dài.
Hút thuốc ngoài gây ung thư đại trực tràng còn gây ung thư phổi và một số bệnh lý nguy hiểm khác. Nam giới mỗi ngày uống khoảng 2 lý rượu bia, nữ giới khoảng 1 ly thường mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, thậm chí làm giảm nguy cơ mắc ung thư. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều và thiếu điều độ lại gây tác dụng ngược lại cùng nhiều ảnh hưởng không mong muốn.
Biện pháp hạn chế các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng
Nguyên nhân cũng như các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng hiện nay ngày càng nhiều và khó xác định. Để phòng ngừa, ngăn chặn ung thư đại trực tràng từng ngày, bạn nên:
- Tăng cường vận động, tập thể dục, rèn luyện sức khỏe mỗi ngày.
- Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, các loại hạt. Hạn chế ăn các loại thịt đỏ, mỡ động vật. Giảm lượng chất béo từ từ trong bữa ăn hàng ngày.
- Tập ăn nhạt dần, loại bỏ dần các loại thực phẩm chế biến sẵn, các loại nước tương, thịt xông khói trong bữa ăn.
- Tránh sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản, các chất hóa học gây hại như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,…
- Tránh sử dụng rượu bia, thuốc là cùng các loại chất kích thích khác quá thường xuyên.
- Thực hiện tầm soát, sàng lọc ung thư càng sớm càng tốt.
Dù là các yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng thay đổi được hay không, biện pháp ngăn chặn bệnh tốt nhất vẫn là quan tâm tới sức khỏe bản thân nhiều hơn, xây dựng lối sống lành mạnh, khoa học. Đồng thời, đừng quên thực hiện sàng lọc, chẩn đoán ung thư tại các cơ sở, bệnh viện uy tín nhằm phát hiện bệnh sớm nhất. Chúc bạn đọc luôn khỏe mạnh!
Đừng quên theo dõi CHEK để cập nhật thông tin bổ ích hàng ngày nhé!.
