U lành tính là khối u hình thành và phát triển trên cơ thể nhưng không gây ung thư ở người. Về cơ bản, loại u này không nguy hiểm nhưng nếu phát hiện thì nên đi khám để có phương án điều trị kịp thời.
Sức khoẻ là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu của con người. Bởi đây là điều không thể thiếu giúp chúng ta làm việc, sinh hoạt, vui chơi, … Hiện nay, vì duy trì lối sống thiếu lành mạnh cùng với việc ăn phải những chất độc hại từ thực phẩm bẩn mà cơ thể con người dần mắc những căn bệnh lạ với nhiều triệu chứng khác nhau.
Nhiều người “ăn không ngon, ngủ không yên” bởi sự xuất hiện của các khối u. Khi nhắc đến các khối u, có lẽ ai cũng sẽ nghĩ ngay đến các căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khoẻ và tính mạng. Hiện nay, có 3 loại u chính đó là u lành tính, u tiền ung thư và u ác tính. Trong bài viết này, CHEK Genomics sẽ giới thiệu các thông tin về loại u lành tính này.
U lành tính là gì?
Khối u lành tính là một tình trạng xảy ra khá phổ biến ở bất kỳ đối tượng nào, bao gồm cả nam giới và nữ giới. Đây là những khối u tăng trưởng bên trong cơ thể và không hoạt động theo chức năng quy định, tuy nhiên không có khả năng gây ra ung thư ở người.
Khác với những hệ quả của u ác tính gây ra (gây ung thư), u lành tính sẽ không xâm lấn hay lây lan vào các cơ quan lân cận khác trong cơ thể. Tuỳ vào mức độ ảnh hưởng cũng như vị trí xuất hiện của khối u mà sẽ có các phương pháp điều trị phù hợp nhằm đem lại hiệu quả tốt nhất.
Có thể thấy, các khối u lành tính có thể hình thành và phát triển ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể. Nhìn chung, các khối u lành tính đều được phát hiện thông qua những cảm nhận cơ thể của người bệnh. Khi u lành được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, thường đem lại kết quả khả quan.
Tuy nhiên, cũng không nên chủ quan bởi nếu khối u quá lớn và nằm ở các vị trí nguy hiểm thì rất dễ gây ra tình trạng chèn ép cấu trúc các cơ quan như mạch máu, dây thần kinh. Nếu để lâu thì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và tính mạng.
Triệu chứng
Nhìn chung, u lành tính không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, các bạn cũng không nên chủ quan mà hãy đi khám và điều trị kịp thời nếu cảm thấy cơ thể có những biểu hiện của khối u. Tuỳ thuộc vào vị trí của khối u mà sẽ có những dấu hiệu và triệu chứng khác nhau.
Đối với các khối u xuất hiện ở vùng mô mềm như vùng bụng hay gần da thì chúng ta có thể dễ dàng cảm nhận được thông qua sờ hoặc chạm vào đó. Hay nếu khối u nằm ở não thì bệnh nhân cũng sẽ xuất hiện các triệu chứng phổ biến như: đau nhức đầu, trí nhớ bị suy giảm, rối loạn thị lực, …
Tuy nhiên, cơ thể gồm có rất nhiều cơ quan khác nhau. Hơn nữa, không phải khối u lành nào cũng có những biểu hiện hay triệu chứng cụ thể. Đa số người có khối u lành tính, cơ thể sẽ có các dấu hiệu nhận biết như sau:
- Cơ thể đau nhức, mệt mỏi
- Tâm trạng thất thường, hay bị khó chịu
- Cơ thể dễ bị ớn lạnh hoặc trở nóng sốt
- Không ăn ngon miệng, có dấu hiệu sụt ký
- Thường xuyên đổ mồ hôi vào ban đêm
Như vậy, tùy vào tình trạng sức khỏe và vị trí khối u mà cơ thể mỗi người sẽ có các triệu chứng khác nhau. Dù nặng hay nhẹ, các bạn cũng nên sắp xếp thời gian đi khám để có thể yên tâm.
Hơn nữa, việc khám sức khỏe tổng quát định kỳ cũng rất tốt, giúp phát hiện nhiều bệnh nguy hiểm khác, từ đó kịp thời điều trị. Chỉ cần cơ thể xuất hiện những dấu hiệu “lạ”, hãy đến gặp bác sĩ ngay bạn nhé.
Nguyên nhân
Hiện nay, vẫn chưa có nhà khoa học tìm ra nguyên nhân chính xác dẫn đến sự xuất hiện của các khối u lành tính. Tuy nhiên, thông qua việc thăm khám, điều trị rất nhiều bệnh nhân mắc khối u lành tính cùng với những kiến thức và kinh nghiệm trong Y học, nhiều y bác sĩ cho rằng: Các khối u lành tính cũng có sự hình thành và phát triển tương tự như các khối ung thư.
Trong đó, khi các tế bào cũ trong cơ thể bị chết đi thì sẽ có tế bào mới khoẻ mạnh hơn được thay thế bào. Trong quá trình thay thế đó, nếu các tế bào mới này hoạt động một cách bất thường thì sẽ dẫn đến hiện tượng phân chia và phát triển vượt quá mức bình thường, là cơ sở hình thành nên các khối u, trong đó có u lành tính.
Về mặt cơ chế, các khối u lành tính này không có xu hướng tấn công hay lan sang các mô hay cơ quan khác trong cơ thể, và thường thì có kích thước cũng khá nhỏ, không gây quá nhiều đau đớn cho người bệnh.
Các loại u lành tính thường gặp
Quá trình thay thế tế bào cũ bằng các tế bào mới diễn ra ở hầu hết các mô hay bộ phận trên cơ thể. Cũng chính vì vậy mà các khối u lành tính cũng có thể phát sinh từ nhiều cấu trúc trong cơ thể chúng ta. Có thể kể đến một số loại u lành tính thường gặp như sau:
U tuyến
U tuyến là khối u lành tính được hình thành và phát triển trong tế bào biểu mô của cấu trúc tuyến. Lớp biểu mô này thường khá mỏng, vừa bao phủ các cơ quan và cấu trúc trong cơ thể, vừa tập hợp các tế bào tạo nên các tuyến nội tiết và ngoại tiết.
Những khối u tuyến lành tính này thường xuất hiện ở các vị trí như: Polyp ở đại tràng, gan; tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp. Các khối u này rất hiếm gặp, tuy nhiên nguy cơ u tuyến lành tính phát triển thành u ác tính là không phải không có khả năng.
Lấy ví dụ điển hình như ở đại tràng, tỷ lệ u tuyến lành tính phát triển chuyển sang ung thư là 1/10. Vì vậy, trong những trường hợp cần thiết thì nên loại bỏ u tuyến bằng phẫu thuật.
U xơ và U sợi
U xơ và U sợi là các loại u lành tính rất phổ biến ở người. U xơ là khối u của mô sợi hoặc mô liên kết, có thể xuất hiện ở bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Nhìn chung, u xơ vẫn phổ biến nhất trong tử cung. U xơ tử cung ảnh hưởng khá nhiều đến sức khoẻ con người, điển hình như chảy máu âm đạo, đau tức vùng chậu hay một số vấn đề liên quan khác đến bàng quang.
Bên cạnh đó, cũng xuất hiện nhiều loại khối u sợi khác gây ảnh hưởng xấu đến các mô lân cận, thường được gọi là u xơ cứng. Những khối u xơ mô sợi này có nhiều triệu chứng tác động đến sức khỏe con người. Vì vậy, nên thăm khám để phát hiện sớm, từ đó có cách điều trị phù hợp. Một số khối u xơ mô sợi nếu gây nguy hiểm cần được loại bỏ bằng phẫu thuật.
U máu
U máu hay còn gọi là u bướu mạch máu là một loại khối u lành tính thường xuất hiện trong cơ thể. U máu xuất hiện là do sự tích tụ của các tế bào mạch máu trong da hoặc cơ quan nội tạng trong cơ thể.
U máu thường xuất hiện chủ yếu ở đầu, cổ hoặc thân người (thường không xuất hiện ở tay và chân), có dạng như vết bớt màu tái xanh hoặc cục bướu đỏ. U máu không gây ra quá nhiều nguy hiểm đến sức khoẻ con người, và có xu hướng tự tiêu biến theo thời gian.
Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời thì u máu ảnh hưởng khá nhiều đến thị lực, thính giác hay khả năng ăn uống của người bệnh. Nếu một người mắc bệnh u máu, có thể điều trị bằng corticosteroid[1] hoặc sử dụng thêm một số loại thuốc khác.
U mỡ
U mỡ là khối u lành tính được hình thành và phát triển từ các tế bào mỡ, thường xuất hiện ở các vị trí như vai, lưng, cánh tay. Đây được xem là một trong những khối u lành tính phổ biến nhất ở người lớn. Cũng như nhiều loại u lành tính khác, u mỡ phát triển khá chậm, có hình dạng tròn, mềm và có thể di chuyển được khi chúng ta chạm vào.
Nguyên nhân hình thành u mỡ cũng khá đa dạng, thường là do di truyền từ người thân trong gia đình hay bị ảnh hưởng từ các chấn thương trước đó trên cơ thể. Với những khối u mỡ, chúng ta có thể điều trị bằng cách hút mỡ hoặc phẫu thuật để loại bỏ. Tùy vào kích thước và tốc độ phát triển của khối u mà sẽ có nhiều phương pháp phù hợp, có thể điều trị bằng cách tiêm steroid
U màng não tủy
U màng não tuỷ là những khối u được phát triển từ màng bao quanh não và tủy sống. Theo đó, những người mắc u màng não tuỷ có tới 90% là u lành tính và loại u này thường phát triển chậm. Tuy nhiên, vẫn không thể chủ quan bởi cũng đã xuất hiện nhiều trường hợp ngoại lệ khác gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ con người.
U màng não tuỷ thường gây nên những triệu chứng phổ biến như: đau đầu, yếu cơ không đều (yếu một bên), co giật, tính tình thay đổi thất thường, thị giác yếu, … Tùy vào vị trí xuất hiện và triệu chứng gây nên mà mỗi người sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau.
Hiện nay, các khối u màng não tuỷ sẽ được theo dõi trong một thời gian nhất định. Nếu xác định cần phẫu thuật sau đó, bác sĩ sẽ đưa ra những cân nhắc về phương pháp, bởi nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như: tuổi tác bệnh nhân, vị trí hình thành khối u, các cấu trúc xung quanh gắn liền với khối u, … Ngoài ra, nếu không thể loại bỏ được khối u, cũng có thể áp dụng liệu pháp xạ trị.
U cơ trơn
U cơ trơn là khối u được hình thành và phát triển từ cơ bắp hoặc cơ trơn nằm trong thành mạch máu cơ thể. Thông thường, u cơ trơn sẽ được tìm thấy ở các cơ quan nội tạng như: dạ dày và tử cung. Trong đó, nếu u cơ trơn hình thành ở tử cung thì sẽ giống như u xơ tử cung.
Ngoài dạ dày và tử cung, khối u cũng có thể xuất hiện ở xương. Đây là loại khối u lành tính rất hiếm gặp tại cơ xương, gọi là u vân. Thường thì loại u này không quá nguy hiểm, chỉ cần theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm thì cần sử dụng thuốc hay phẫu thuật để loại bỏ khối u.
U tế bào hắc tố
U tế bào hắc tố hình thành trên da dưới dạng của các nốt ruồi có màu hồng, nâu hoặc đen. Đối với một người bình thường, u tế bào hắc tố có thể hình thành và phát triển khi bạn trước tuổi 40. Nhìn chung, đây là các khối u lành tính và không gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Tuy nhiên, khi phát hiện các nốt ruồi tồn tại ở hình dạng và màu sắc bất thường thì ngay lập tức đến gặp bác sĩ, bởi rất có thể các khối u lành tính đó đã chuyển sang ác tính, gây ung thư da. Bạn nên kiểm tra da thường xuyên, nhất là khi nốt ruồi trên da có các dấu hiệu như: hình dạng thay đổi, bờ viền không đều nhau, màu sắc thay đổi, …
U dây thần kinh
U dây thần kinh rất hay xuất hiện, bao gồm các loại: u tế bào thần kinh, u xơ thần kinh, u bao dây thần kinh. Các khối u dây thần kinh này có thể hình thành trên khắp cơ thể. Bởi nơi nào có dây thần kinh chạy qua, nơi đó tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh.
Ngoài ra, còn có một loại khác gây ra các rối loạn di truyền đồng thời phá vỡ sự tăng trưởng của tế bào trong hệ thống thần kinh, gọi là u sợi thần kinh. Với các khối u này, phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất.
U xương sụn
U xương sụn được cho là loại u xương lành tính phổ biến nhất ở người. Loại u này thường xuất hiện dưới dạng một hoặc nhiều cục bướu ở gần các khớp như vai hay đầu gối, không gây cảm giác đau cho cơ thể.
U xương sụn thường được chẩn đoán thông qua xét nghiệm hình ảnh chụp X-quang. Với các khối u lớn tác động lực hay chèn ép lên dây thần kinh và mạch máu thì nên phẫu thuật hoặc xạ trị.
U nhú
U nhú hay còn gọi là các mụn có là khối u được phát triển từ tế bào biểu mô phủ lát tầng hoặc niêm mạc, thường xuất hiện trên da, cổ tử cung, kết mạc hay tuyến vú. Theo đó, khi các cơ quan tiếp xúc trực tiếp với virus gây u nhú là Human Papilloma Virus (HPV) thì sẽ hình thành nên các khối u nhú.
U nhú có cả u lành lẫn u ác. Đối với u lành tính, nó sẽ tự biến mất theo thời gian. Còn với các loại u ác tính thì cần thực hiện phẫu thuật hoặc xạ trị nhằm ngăn ngừa ung thư.
Hỏi-Đáp
Trên đây là bài viết về các loại u lành tính. CHEK Genomics hy vọng qua những thông tin trên, các bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bản thân cũng như gia đình tốt hơn.
Cảm ơn các bạn đã đọc bài.
